ترکه اتباع خارجی

ماده ۳۳۷- جز آنچه در اين فصل ذکر مي‌شود مهر و موم برداشتن مهر و موم و تحرير و اداره ترکه اتباع خارجه به همان طريقي خواهد بود که مطابق اين قانون براي ترکه اتباع ايران مقرر است.
ماده ۳۳۸- هر گاه تبعه خارجه در ايران يا در خارجه فوت شود و در ايران داراي مالي باشد دادرس دادگاه بخش محلي که مال متوفي در آنجا واقع است به درخواست هر ذي نفع يا به درخواست کنسول دولت متبوع متوفي به حفظ و تصفيه امر ترکه اقدام مي‌نمايد و در صورتي که متوفي وارث يا قائم مقام در ايران ند
در هزينه
باب ششم- در هزينه
ماده ۳۷۵- هزينه رسيدگي به امور حسبي منحصر به موارد زير بوده و در هر مورد موقع درخواست پانصد ريال گرفته مي‌شود:
۱- درخواست تسليم اموال غائب به ورثه.
۲- درخواست حکم موت فرضي.
۳- درخواست پژوهش از رد درخواست حکم موت فرضي.
۴- درخواست مهر و موم ترکه.
۵- درخواست برداشتن مهر و موم ترکه.
۶- درخواست تحرير ترکه.
۷- درخواست تصفيه ترکه.
۸- درخواست تقسيم ترکه.
۹- درخواست تصديق انحصار وراثت.
ماده ۳۷۶- درخواست‌هائي که دادستان از دادگاه مي‌نمايد و همچنين اقداماتي که دادگاه بدون درخواست مکلف به انجام آن است، هزينه ندارد.
ماده ۳۷۷- هزينه آگهي تصديق انحصار وراثت از درخواست کننده گرفته مي‌شود و هزينه حفظ و اداره ترکه و تحرير و تصفيه و تقسيم ترکه از ترکه برداشته مي‌شود.
ماده ۳۷۸- وزير دادگستري مجاز است آئين نامه‌هاي لازم براي اجراي اين قانون را تهيه و به موقع اجرا بگذارد.

آئين‌نامه راجع به مواد ۲۷۹ و ۲۸۸ قانون امور حسبي
مصوب سال ۱۳۲۲ وزارت دادگستري

ماده ۱- وزارت دادگستري به هر يک از دادگاه‌هاي شهرستان و بخش و دادستان شهرستان و دفتر امور محجورين و تحير ترکه و دفتر اسناد سمي که مقتضي بداند اجازه مي‌دهد که وصيت نامه سري را در حوزه خود يا حوزه‌اي که از طرف وزارت دادگستري معين مي‌شود به طريق امانت نگاهداري نمايد.
ماده ۲- اشخاصي که بخواهند وصيت‌نامه سري خود را امانت گذارند بايد در اداره ثبت اسناد يا يکي از محل‌هاي مذکور در ماده فوق که از طرف وزارت دادگستري مجاز باشد، امانت گذارند.
ماده ۳- اتباع دولت ايران در خارجه مي‌توانند وصيت‌نامه سري خود را در کنسولگري دولت ايران امانت گذارند و همچنين اتباع خارجه در ايران مي‌توانند وصيت نامه سري خود را در کنسولگري دولت متبوع خود امانت گذارند.
ماده ۴- ترتيب امانت گذاردن وصيت نامه سري در هر يک از محل‌هاي نامبرده، کنسولگري و استرداد آن به طريقي است که براي امانت گذاردن اسناد رسمي و استرداد آنها در اداره ثبت اسناد مقرر است و وظايفي که در قانون ثبت اسناد براي مسئول دفتر مقرر است به عهده متصدي يکي از محل‌هاي نامبرده که وصيت‌نامه در آنجا سپرده مي‌شود خواهد بود.
ماده ۵- هر يک از محل‌هاي مذکور که وصيت‌نامه سري به آنجا سپرده شده مکلف است به طريقي که در قانون امور حسبي مقرر است بعد از اطلاع به فوت موصي، وصيت‌نامه را به دادگاه بخش که براي رسيدگي به امور راجع به ترکه متوفي صالح است، بفرستد.

آيين‌نامه راجع به ماده ۲۹۹ قانون امور حسبي
مصوب سال ۱۳۲۲ وزارت دادگستري

ماده ۱- در موقعي که از طرف ورثه يا موصي له يا وصي بر اموال درخواست شود ملکي که در دفتر املاک به نام مورث ثبت شده است به نام ورثه يا موصي له يا به عنوان وصيت ثبت گردد، به ترتيبي که در مواد بعد مذکور است رفتار خواهد شد.
ماده ۲- هر گاه در ورقه انحصار وراثت که به اداره ثبت اسناد و املاک داده مي‌شود عده ورثه و سهام هر يک از آنها معين شده و وصيت نامه نيز که مطابق قانون امور حسبي بتوان به آن ترتيب اثر داد به اداره ثبت تسليم نشده و قبلاً هم وصيتي ثبت نشده باشد حصه هر يک از ورثه از ملک به طريقي که در تصديق انحصار وراثت معين شده يا بين ورثه مذکور در تصديق انحصار وراثت توافق حاصل شده باشد ثبت مي‌شود.
ماده ۳- اگر کسي به عنوان ادعاي وراثت يا به عنوان اعتراض بر تصديق انحصار وراثت در دادگاه اقامه دعوي کرده باشد بايد قبل از آنکه ملک به نام ورثه ثبت شود تصديقي از دادگاه حاکي از اقامه دعوي گرفته به اداره ثبت تسليم نمايد. در اين صورت ثبت ملک به نام ورثه تا معلوم شدن نتيجه نهائي ادعا، توقيف خواهد شد.
ماده ۴- در موقعي که دادستان بر طبق ماده ۳۶۷ قانون امور حسبي بر تصديق انحصار وراثت اعتراض مي‌کند در صورتي که در جزء ترکه ملک غير منقول ثبت شده باشد بايد در همان موقع به اداره ثبت کتباً اطلاع دهد. در اين صورت ثبت ملک موقوف به معلوم شدن نتيجه اعتراض خواهد شد.
ماده ۵- در صورتي که نسبت به ملک غير منقول ثبت شده وصيتي شده باشد که مورد اتفاق تمام ورثه و اشخاص ذي نفع باشد مورد وصيت به نام موصي له يا مصرفي که براي آن وصيت شده، ثبت مي‌شود و بقيه ملک (اگر بقيه باشد) به نام ورثه ثبت مي‌گردد.
ماده ۶- هر گاه وصيت نامه‌اي که به موجب قانون قابل ترتيب اثر است بين ورثه و اشخاص ذي نفع مورد اختلاف واقع شود ثبت ملک نسبت به آنچه مورد گفتگو است موقوف به رفع اختلاف در دادگاه به موجب حکم نهايي خواهد بود.
ماده ۷- اگر قسمتي از ملک مورد اختلاف واقع شده و قسمت ديگر مورد اختلاف نباشد و نتيجه گفتگو در مورد اختلاف تاثيري در اين قسمت نداشته باشد ممکن است ملک نسبت به آنچه مورد اختلاف نيست ثبت و نسبت به آنچه مورد اختلاف است موقوف به حل اختلاف گردد.
ماده ۸- هر گاه توافق و اختلاف ورثه نسبت به وصيت‌نامه‌اي که به موجب قانون قابل ترتيب اثر است معلوم نباشد اداره ثبت به هزينه شخص ذي نفع آگهي مي‌نمايد و در آگهي بايد مفاد وصيت‌نامه و اينکه از طرف کي و در چه تاريخ ابراز شده قيد و تذکر داده شود چنانچه کسي اعتراضي نسبت به وصيت‌نامه دارد در ظرف سه ماه از تاريخ انتشار آخرين آگهي اعتراض خود را به اداره ثبتي که آگهي را منتشر نموده تسليم نمايد و در صورت انقضاء مدت مذکور و نرسيدن اعتراض ملک مورد وصيت به نام موصي له يا مصرفي که براي آن وصيت شده است در دفتر املاک ثبت خواهد شد.
آگهي مذکور سه مرتبه هر ماه يک مرتبه در روزنامه کثيرالانتشار محل منتشر شده و در صورت نبودن روزنامه در محل، در يکي از روزنامه‌هاي کثيرالانتشار تهران منتشر خواهد گرديد.
ماده ۹- در مورد متوفاي بلاوارث اگر در ظرف ده سال مقرر در قانون امور حسبي وصيت‌نامه‌اي ابراز شود که قابل ترتيب اثر بوده و براي تحرير ترکه آگهي نشده باشد مفاد وصيت‌نامه به ترتيب مذکور در ماده فوق و با قيد اينکه متوفي بلاوارث معرفي شده است آگهي مي‌گردد- و در صورتي که در مدت سه ماه از تاريخ انتشار آخرين آگهي اعتراضي نرسيده مورد وصيت به نام موصي له يا مصرفي که براي آن وصيت شده است ثبت و باقي ملک پس از ده سال، اگر وارثي پيدا نشد به نام دولت ثبت خواهد شد.
ماده ۱۰- اگر از طرف ورثه يا اشخاص ديگر ذي نفع وصيت‌نامه‌اي ابراز شود که موصي از وصيت اول خود رجوع کرده و آن وصيت‌نامه مورد تصديق تمام ورثه و اشخاص ذي نفع واقع شود ملک مطابق وصيت‌نامه ثاني ثبت خواهد شد و اگر مورد اختلاف واقع شود يا توافق و اختلاف ورثه معلوم نباشد در صورتي که وصيت‌نامه مطابق قانون قابل ترتيب اثر باشد بر طبق ماده ۶ و ۷ و ۸ عمل خواهد شد.
ماده ۱۱- در صورتي که در دادگاه بخش در موعد مقرر در ماده ۲۹۴ قانون امور حسبي وصيت‌نامه ابراز شد که قابل ترتيب اثر باشد دادگاه در تصديق انحصار وراثت مفاد وصيت‌نامه و اينکه در موقع ابراز شده و قابل ترتيب اثر است درج خواهد کرد و اگر تصديق انحصار وراثت صادر شده و اين مطلب به جهتي در آن درج نشده باشد اشخاص ذي نفع بايد تصديقي مبني بر ابراز وصيت نامه در موعد مقرر و قابل ترتيب اثر بودن آن از دادگاه گرفته به ضميمه سواد وصيت‌نامه به اداره ثبت اسناد تسليم نمايد.
ماده ۱۲- اگر ترکه متوفي به وسيله دادگاه تقسيم شده و حکم نهائي دادگاه در اين خصوص به اداره ثبت داده شود و يا اينکه ورثه موصي له و وصي (در صورتي که وصيتي شده باشد) ترکه را تقسيم کرده باشند ملک مطابق تقسيمي که شده است ثبت مي‌شود و در صورت اخير اگر اختلافي مابين ورثه و موصي له يا وصي در تقسيم باشد ثبت ملک موقوف به رفع اختلاف در دادگاه خواهد بود.
ماده ۱۳- در صورتي که وصيت به طور کلي باشد «مثل ثلث اموال» ورثه مي‌توانند ملک معين را ثلث قرار داده و باقي املاک را به نام خود ثبت کنند يا ثلث را از اموال ديگر معين کرده و تمام ملک ثبت شده را به نام خود ثبت کنند مگر اينکه در وصيت‌نامه ترتيب ديگري مقرر شده باشد.
ماده ۱۴- پس از ثبت ملک در دفتر املاک به نام ورثه يا موصي له ادعاي وصيت يا هر ادعاي ديگري که مخالف با ثبت ملک باشد مسموع نخواهد شد و هيچ وصيت‌نامه اعم از رسمي و سري و غير اينها پذيرفته نخواهد شد.

آئين‌نامه حق‌الزحمه مدير تصفيه و مدير ترکه
بر طبق قانون امور حسبي
مصوب ۱/۴/۱۳۲۶ وزارت دادگستري
با اصلاحات شوراي عالي قضائي در جلسه ۴۲۲- ۱/۴/۱۳۶۲

ماده ۱- در هر مورد که طبق قانون امور حسبي مدير تصفيه يا مدير ترکه انتخاب مي‌شوند يا اداره تصفيه عهده‌دار امور تصفيه يا ترکه مي‌گردد پس از وضع هزينه‌هاي مربوط از قبيل هزينه آگهي تصديق انحصار وراثت و امثال آن و همچنين پس از پرداخت ديون مسلمه و ثابته متوفي و اخراج مورد وصيت به شرح مقررات مذکور در قانون امور حسبي از باقيمانده ترکه که به ورثه يا خزانه دولت تعلق مي‌گيرد به نسبت زير حق‌الزحمه مدير ترکه يا مدير تصفيه با پيشنهاد مراجع ذي ربط تصويب دادگاه پس از کسر ماليات مقرر قانوني پرداخت خواهد شد:
الف- در مواردي که حفظ و اداره اموال و وصول عوائد مستلزم تحمل و زحمات زيادي نباشد از قبيل جمع‌آوري عوائد مستغلات و دکاکين و سهام و دريافت مطالبات و اقساط و انتقالات مربوط به اموال و امثال آن:
۱- تا يک ميليون ريال ۲% تا ۴%.
۲- از يک ميليون ريال تا پنج ميليون ريال نسبت به مازاد يک ميليون ريال ۱% تا ۳%.
۳- از پنج ميليون ريال تا ده ميليون ريال نسبت به مازاد پنج ميليون ريال نيم% تا ۲%.
۴- از ده ميليون ريال به بالا نسبت به مازاد ده ميليون ريال از يک چهارم تا يک درصد.
ب- چنانچه حفظ و اداره اموال و جمع‌آوري و وصول عوائد و اخذ مطالبات مستلزم تحمل زحمات فوق‌العاده از قبيل مراجعه به دارات رسمي و مراجع قضائي و ساير سازمان‌هاي خصوصي و شرکت‌ها يا مسافرت و امثال آن باشد يا اموال غير منقول زراعتي بوده که مدير ترکه يا تصفيه طبعاً بايستي در موقع کاشت و داشت و برداشت و وصول عوائد صرف وقت زيادتر و تحمل زحمت بيشتر نمايد.
۱- تا يک ميليون ريال ۴% تا ۶%.
۲- يک ميليون ريال تا پنج ميليون ريال نسبت به مازاد يک ميليون ريال ۳% تا ۵% .
۳- از پنج ميليون ريال تا ده ميليون ريال نسبت به مازاد پنج ميليون ريال ۲% تا ۴%.
۴- از ده ميليون ريال به بالا نسبت به مازاد ده ميليون ريال بين ۱% تا ۳%.
ج- در صورتي که ترکه وجه نقد بوده و مدير ترکه يا تصفيه اقداماتي از حيث جمع‌آوري اوراق و اسناد و دفاتر و بررسي و تحرير آن انجام داده که متضمن تحصيل عايدات مستقيم چنداني نيز نبوده با نظر مراجع ذيربط و تصويب دادگاه حق‌الزحمه مناسبي به مدير ترکه يا تصفيه پرداخت خواهد شد ولي به هر حال ميزان اين حق‌الزحمه از يک درصد تجاوز نخواهد نمود.
تبصره- مدير ترکه يا مدير تصفيه مکلف است هر سال يک بار گزارش عمليات و صورت حساب درآمد و هزينه مربوط به ما ترک را به انضمام مدارک و اسناد آن به مراجع ذيربط (اداره امور سرپرستي دادسراي عمومي يا اداره تصفيه امور ورشکستگي) تسليم نمايد، در صورت تخلف از اين تکليف يا مسامحه و قصور در انجام وظائف محوله علاوه بر مسئوليت قانوني از ميزان دستمزد وي به تصويب دادگاه کاسته خواهد شد.
ماده ۲- در صورتي که مدير تصفيه يا مدير اداره ترکه متعدد باشد حق‌الزحمه مقرر به نسبت کاري که انجام مي‌دهند بين آنها تقسيم مي‌شود.
ماده ۳- در مواردي که امر تصفيه طبق ماده ۲۴ قانون امور حسبي با وصي است، وصي علاوه بر حق الوصايه به عنوان مدير تصفيه حقي دريافت نخواهد داشت.
ماده ۴- مقررات اين آئين‌نامه شامل اموري که قبل از اجراي اين آئين‌نامه تصفيه و خاتمه يافته نمي‌شود.
ماده ۵- اين آئين‌نامه پس از ۱۰ روز از تاريخ انتشار در روزنامه رسمي کشور ايران قابل اجراء است.