آیا قاتل با اعلام رضایت و گذشت شاکی آزاد می شود ؟
- هرگاه کسی که مرتکب قتل عمد شده و اولیای دم رضایت دهند در صورتی که عملش موجب اخلال در نظم جامعه شود یا بیم آن رود که دیگران نسبت به قانون متجری شوند دادگاه می تواند قاتل را به حبس از سه تا ده سال محکوم کند.
قتل عمد از آن دسته جرایمی است که قانون برای آن مجازات اعدام در نظر گرفته است. باید دانست که بر اساس قانون اگر فردی یک نفر را به قتل برساند حتی اگر شاکی و یا شکات هم رضایت دهند به مجازات حبس محکوم خواهد شد.
قتل عمد از آن دسته جرایمی است که قانون برای آن مجازات اعدام در نظر گرفته است. اما گاهی اتفاق میافتد که قاتل با پرداخت دیه و یا گرفتن رضایت از صاحب حق یا صاحبان حق از اعدام خلاصی مییابد. در این صورت قاتل نباید امیدوار باشد که از محکومیت رهایی یافته است. زیرا بر اساس قانون این فرد علاوه بر این که یک جرم را عمدا انجام داده بلکه امنیت و نظم عمومی جامعه هم خلل وارد کرده است و لذا او باید در این زمینه هم به قانون و جامعه پاسخگو باشد.
در این مورد قانون گذار جمهوری اسلامی ایران در قانون مجازات اسلامی و در فصل هفدهم با عنوان جرایم علیه اشخاص و اطفال به این موضوع اشاره کرده و میگوید:
شرایط عفو یا قصاص قاتل و دیه
قتل یکی از گناهان کبیره محسوب میشود و در شرع حرام شناخته شده و مرتکبان آن مستوجب مجازات هستند. در عین حال صاحبان خون یا اولیای دم به عفو و بخشش نیز سفارش شدهاند. قتل عمد موجب قصاص است ولی با رضایت ولی دم، قاتل قصاص نمیشود و با موافقت او قصاص تبدیل به دیه میشود.
دیه ای که قاتل باید بپردازد به چه میزان است؟
گرچه دیه کامل معادل بهای یکصد شتر (نرخ سال ۱۳۸۷ چهل میلیون تومان است) ولی اولیای دم و قاتل میتوانند به مقدار دیه کامل یا کمتر و یا بیشتر از آن توافق کنند.
آیا با رضایت اولیای دم و گذشت آنان قاتل از زندان آزاد میشود؟
هرگاه کسی که مرتکب قتل عمد شده و اولیای دم رضایت دهند در صورتی که عملش موجب اخلال در نظم جامعه شود یا بیم آن رود که دیگران نسبت به قانون متجری شوند دادگاه می تواند قاتل را به حبس از سه تا ده سال محکوم کند. فرقی نمی کند که رضایت اولیای دم بعد از صدور حکم قصاص باشد یا قبل از آن و حتی پس از صدور حکم قصاص و قطعیت حکم. فلذا چنانچه اولیای دم رضایت دهند دادگاه کیفری استان، قاتل را از حیث جنبه عمومی جرم محاکمه می کند که البته این رأی در دیوان عالی کشور قابل اعتراض و تجدیدنظرخواهی است.
هرگاه کسی که مرتکب قتل عمد شده و اولیای دم رضایت دهند در صورتی که عملش موجب اخلال در نظم جامعه شود یا بیم آن رود که دیگران نسبت به قانون متجری شوند دادگاه می تواند قاتل را به حبس از سه تا ده سال محکوم کند.
اگر قاتل بمیرد می توان از ورثه قاتل دیه گرفت؟
خیر، هرگاه قاتل بمیرد قصاص و دیه هر دو ساقط می شود. اما اگر اولیای دم خواهان قصاص قاتل باشند و دادگاه عمل قاتل را غیرعمد تشخیص دهد و قاتل فوت کند اولیایدم میتوانند از ورثه قاتل، دیه اخذ کنند.
اگر قاتل پس از ارتکاب جنایت و قتل عمد فرار کند آیا قصاص تبدیل به دیه میشود؟
اگر قاتل فرار کند و تا هنگام مردن به او دسترسی نباشد پس از مرگ قاتل، قصاص تبدیل به دیه می شود و ورثه اش باید دیه به خانواده مقتول بپردازند. اما اگر قاتل پس از انجام قتل و تا قبل از آنکه مرگش فرا رسد، فرار نکرده باشد ورثه اش مسئولیتی برای پرداخت دیه نخواهند داشت یعنی فرار قاتل و عدم دسترسی به او تا زمان مرگ موجب خواهد شد تا پس از مرگ، وراث او مسئول پرداخت دیه به ورثه مقتول باشند. البته باید توجه داشت دیه ابتدا از مال قاتل پرداخت می شود و اگر مالی نداشته باشد از اموال نزدیک ترین خویشان او پرداخت می شود و چنانچه نزدیکانی نداشته باشد و یا اینکه نزدیکان او قدرت مالی نداشته باشند، پرداخت دیه از طریق بیتالمال صورت میگیرد.
اولیای دم به چه اشخاصی گفته میشود؟
اولیای دم به کسانی گفته میشود که قصاص و عفو قاتل در اختیارشان است و در واقع اولیای دم همان ورثه مقتول هستند به استثنای شوهر یا زن که در قصاص یا عفو نقشی ندارند. البته اگر اولیای دم با قاتل به سازش رسیدند سهم زن یا شوهر از دیه محفوظ خواهد بود.
اگر مقتول مردی باشد و علاوه بر پدر و مادر دارای همسر هم باشد و همسرش گذشت کند آیا برای اجرای حکم قصاص، پدر و مادر متوفی باید سهم دیه زوجه (همسر) را بدهند؟
خیر، همسر مقتول چه گذشت کند و چه گذشت نکند سایر اولیای دم می توانند قاتل را قصاص کنند و نباید برای اجرای قصاص مالی به زوجه مقتول بدهند.
اگر اولیای دم متعدد باشند برای مثال مقتول دارای دو فرزند، پدر و مادر باشد و عده ای از آنان خواستار قصاص و عده دیگر خواهان دیه باشند چه باید کرد؟
اگر اولیای دم متعدد باشند موافقت همه آنها برای قصاص لازم است و اگر همگی خواهان قصاص باشند قاتل قصاص می شود و اگر بعضی از آنها خواهان قصاص و برخی خواهان دیه باشند، شخص یا اشخاصی که خواهان قصاص اند هنگامی می توانند قصاص کنند که سهم سایر اولیای دم را که خواهان دیه هستند بپردازند واگر بعضی از اولیای دم به طور رایگان عفو کنند دیگران می توانند پس از پرداخت سهم عفوکنندگان به قاتل، او را قصاص کنند.
با فوت هر یک از اولیای دم در هر مرحله از رسیدگی کیفری به پرونده (چه در دادسرا و چه در دادگاه) حق اجرای قصاص به ورثه متوفی منتقل می شود و در واقع همان حقی را که برای قصاص یا عفو مورث شان داشته، آنان دارا هستند.
آیا اگر یکی یا چند نفر از اولیای دم که حق قصاص دارند قبل از قصاص قاتل، فوت کنند، قصاص ساقط میشود؟
با فوت هر یک از اولیای دم در هر مرحله از رسیدگی کیفری به پرونده (چه در دادسرا و چه در دادگاه) حق اجرای قصاص به ورثه متوفی منتقل می شود و در واقع همان حقی را که برای قصاص یا عفو مورث شان داشته، آنان دارا هستند.
اگر مقتول ورثه و اولیای دم نداشته باشد آیا قاتل از قصاص معاف می شود؟
چه مقتول ورثه نداشته باشد و چه داشته باشد ولی ورثه اش شناخته نشوند یا به آنها دسترسی نباشد (برای مثال ورثه او در افغانستان باشند و در منطقه ای زندگی کنند که دسترسی به وی ممکن نباشد و …) ولیدم مقتول مقام معظم رهبری یعنی ولی امر مسلمین است و رئیس قوه قضائیه با استیذان از ولی امر و تفویض اختیار به دادستانها نسبت به تعقیب مجرم و تقاضای قصاص یا دیه اقدام میکند.
آیا اگر مقتول قبل از فوت، قاتل را ببخشد اثری دارد؟
اگر مقتول قبل از مرگ، اعلام گذشت کند و قاتل را از قصاص عفو نماید حق قصاص از ورثه او ساقط میشود و اولیای دم نمیتوانند پس از مرگ مورث شان تقاضای قصاص کنند و حتی عده ای معتقدند که اگر مقتول قبل از مرگ، قصاص و دیه را ببخشد و قاتل را عفو کند ورثه حتی حق مطالبه دیه هم ندارند.
در نتیجه هرکس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود در صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم جری مرتکب یا دیگران گردد دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا ده سال محکوم میکند.
میخوام مادرم و بکشم
چرا مگه چیکار کرده عزیزم که مستحق مرگ باشه اونم به دست کسی که نه ماه به سختی حملش کرده و با عذاب زاییده و شیره وجودشو بهش داده و شاهد قد کشیدنش بوده
با سلام
ممنون از مطالب خوبتون
ي سؤال
در صورتي كه شخصي به اتهام قتل عمد محكوم به قصاص بشود و از زمان وقوع جرم متواري بوده و اولياء دم پس از ٨ سال اعلام رضايت كنند ايا مرور زمان مشمول اين مورد ميشود؟
با چه شرايطي؟