تخفیف در مجازات چه شرایطی دارد ؟

ا توجه به رویکرد جدی دستگاه قضا در اعمال مجازات‌های جایگزین حبس و برخورد متناسب با جرم که در آن اصلاح و پشیمانی نمود بیشتری داشته باشد از چند ماده در تخفیف مجازات سود می‌برد.

بر  اساس ماده 37 قانون مجازات اسلامی:

ماده 37- درصورت وجود یك یا چند جهت از جهات تخفیف، دادگاه می‌تواند مجازات تعزیری را به نحوی كه به حال متهم مناسبتر باشد به شرح ذیل تقلیل دهد یا تبدیل كند:

الف- تقلیل حبس به میزان یك تا سه درجه

ب- تبدیل مصادره اموال به جزای نقدی درجه یك تا چهار

پ- تبدیل انفصال دائم به انفصال موقت به میزان پنج تا پانزده سال

ت- تقلیل سایر مجازاتهای تعزیری به میزان یك یا دو درجه از همان نوع یا انواع دیگر

ماده 38- جهات تخفیف عبارتند از:

الف- گذشت شاكی یا مدعی خصوصی

ب- همكاری مؤثر متهم در شناسایی شركا یا معاونان، تحصیل ادله یا كشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به كار رفته برای ارتكاب آن

پ- اوضاع و احوال خاص مؤثر در ارتكاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریك آمیز بزه دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتكاب جرم

ت- اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار مؤثر وی درحین تحقیق و رسیدگی

ث- ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل كهولت یا بیماری

ج- كوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن

چ- خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده یا نتایج زیانبار جرم

ح- مداخله ضعیف شریك یا معاون در وقوع جرم

تبصره1- دادگاه مكلف است جهات تخفیف مجازات را در حكم خود قید كند.

تبصره2- هرگاه نظیر جهات مندرج در این ماده در مواد خاصی پیشبینی شده باشد، دادگاه نمیتواند به موجب همان جهات، مجازات را دوباره تخفیف دهد.

ماده 39- در جرائم تعزیری درجه های هفت و هشت در صورت احراز جهات تخفیف چنانچه دادگاه پس از احراز مجرمیت، تشخیص دهد كه با عدم اجرای مجازات نیز مرتكب، اصلاح میشود در صورت فقدان سابقه كیفری مؤثر و گذشت شاكی و جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران آن میتواند حكم به معافیت از كیفر صادر كند.

این رویکرد قانونگذار و دستگاه قضا که حبس و مجازات بهترین و تنها راه مبارزه و جلوگیری از وقوع جرم نیست در ماده 39 نمود بیشتری دارد به طوری که قانونگذار دست دادگاه را در صدور حکم به معافیت کیفری با شرایط خاص متهم باز گذاشته است. شرایطی از قبیل فقدان سابقه کیفری، گذشت شاکی، اصلاح شاکی بدون اجرای مجازات و…

البته در ماده 39 باید به دو نکته توجه کرد : یکی این که اصلاح مجرم بدون اجرای مجازات چگونه برای دادگاه محرز می شود و دوم اینکه این ماده منوط است به جرائم تعزیری درجه هفت و هشت.

جرائم تعزیری درجه هفت و هشت عبارت است از:

درجه ۷

–  حبس از نود و یک روز تا شش ماه

–  جزای نقدی بیش از ده میلیون (۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال

 – شلاق از یازده تا سی ضربه

–  محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه

درجه ٨

– حبس تا سه ماه

–  جزای نقدی تا ده میلیون (۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال

– شلاق تا ده ضربه