قوانین و فرهنگ نگهداری از سگ‌ها در کشورهای مختلف
در دهه‌های اخیر، سگ‌ها از نقش‌های سنتی خود در کشاورزی، نگهبانی یا شکار، به‌تدریج وارد زندگی روزمره‌ی شهری انسان‌ها شده‌اند. امروز در بسیاری از نقاط دنیا، سگ نه‌تنها حیوان خانگی بلکه عضوی از خانواده محسوب می‌شود. با این حال، داشتن یک سگ در کشورهای مختلف، نیازمند درک دقیق قوانین، فرهنگ اجتماعی و انتظارات رفتاری است.
قوانینی که در هر کشور برای نگهداری از سگ‌ها وجود دارد، بازتابی از رویکرد جامعه به حیوانات، شهرنشینی، بهداشت عمومی، و آموزش است. در این مقاله، مروری خواهیم داشت بر قوانین نگهداری سگ در کشورهای مختلف جهان، و در نهایت نگاهی خواهیم انداخت به وضعیت ایران در مقایسه با دیگر کشورها.
آلمان: آموزش، مسئولیت‌پذیری و نظم
آلمان یکی از کشورهایی است که در آن نگهداری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ، به‌شدت قانونمند و منظم است.
در بیشتر ایالت‌های آلمان، صاحبان سگ موظف‌اند که حیوان خود را به کلاس‌های آموزش اجتماعی ببرند. در ایالتی مانند نیدرزاکسن (Niedersachsen)، هرکسی که برای نخستین بار قصد خرید یا نگهداری سگ را دارد، باید در یک آزمون دو مرحله‌ای شامل اطلاعات نظری و مهارت‌های عملی شرکت کند.
از سوی دیگر، برخی نژادها که به‌عنوان «پُرخطر» یا «دارای پتانسیل تهاجمی» شناخته می‌شوند، تحت قوانین سخت‌گیرانه‌تری قرار دارند. نگهداری این نژادها نیازمند دریافت مجوز ویژه، ارائه‌ی گواهی آموزش از مربی تایید‌شده، و حتی گواهی سلامت روانی از دامپزشک است.
در شهرهایی مانند برلین، حتی قوانین مربوط به اندازه‌ی قلاده، زمان پیاده‌روی روزانه، و استفاده از پوزه‌بند برای نژادهای خاص وجود دارد.
ژاپن: احترام، نظم و هم‌زیستی اجتماعی
ژاپن، با توجه به تراکم بالای جمعیت در شهرها، قوانین خاصی برای نگهداری سگ‌ها وضع کرده است.
در این کشور، رعایت بهداشت عمومی اولویت بالایی دارد. صاحبان سگ موظف‌اند مدفوع سگ را جمع‌آوری کرده، در سطل‌های مخصوص قرار دهند و هیچ اثری از حضور حیوان در اماکن عمومی باقی نگذارند.
همچنین، پارس کردن سگ در ساعات استراحت همسایه‌ها می‌تواند به شکایت قانونی منجر شود. به همین دلیل، در ژاپن آموزش سکوت، کنترل هیجان، و فرمان‌پذیری از همان تولگی بسیار جدی گرفته می‌شود.
سگ‌هایی که در آپارتمان‌ها نگهداری می‌شوند باید اندازه‌ی مشخصی داشته باشند و تست‌های رفتاری خاصی را بگذرانند تا اجازه‌ی ورود به برخی مجتمع‌ها را پیدا کنند.
فرهنگ عمومی ژاپن مبتنی بر عدم ایجاد مزاحمت برای دیگران است و این موضوع در آموزش سگ‌ها هم به‌وضوح دیده می‌شود.
ایالات متحده آمریکا: تنوع فرهنگی، قوانین ایالتی
در ایالات متحده آمریکا، قوانین نگهداری سگ بسته به ایالت، شهر، و حتی محله می‌تواند کاملاً متفاوت باشد. اما برخی موارد در کل کشور مشترک هستند:
- همه‌ی سگ‌ها باید دارای مدرک واکسیناسیون و میکروچیپ باشند.
- بستن قلاده در اماکن عمومی در بسیاری از مناطق اجباری است.
- برخی شهرها مانند دنور، نگهداری از نژادهایی مانند پیت‌بول را ممنوع کرده‌اند.
- صاحبان سگ‌ها ممکن است در صورت بروز حادثه‌ای مانند گاز گرفتن یا ایجاد رعب، مسئولیت قانونی سنگینی داشته باشند.
نکته‌ی قابل توجه در آمریکا، اهمیت بالای رفتارپذیری سگ‌ها است. بسیاری از خانواده‌ها پیش از نگهداری از سگ، به دنبال آموزش حرفه‌ای می‌روند.
مراکز آموزش سگ در آمریکا، نه‌فقط یک انتخاب لوکس، بلکه بخشی ضروری از نگهداری مسئولانه محسوب می‌شوند. در برخی ایالت‌ها، کلاس‌های آموزش رفتاری برای سگ‌هایی که از پناهگاه‌ها گرفته می‌شوند، اجباری است.
بریتانیا: قوانین دقیق برای رفاه حیوانات
در بریتانیا، قوانین نگهداری سگ تحت «قانون رفاه حیوانات ۲۰۰۶» قرار دارد. این قانون تأکید زیادی بر نیازهای احساسی و ذهنی سگ‌ها دارد.
در کنار واکسیناسیون، میکروچیپ و قلاده‌ی مشخص، صاحبان سگ موظف‌اند که:
- سگ را روزانه به پیاده‌روی ببرند
- محیط زندگی مناسبی برایش فراهم کنند
- آموزش رفتاری مناسب ارائه دهند
در سال‌های اخیر، کمپین‌های زیادی برای ممنوعیت خرید سگ‌های تربیت‌نشده از فروشگاه‌ها راه‌اندازی شده‌است. دولت بریتانیا توصیه می‌کند افرادی که قصد نگهداری از سگ را دارند، با یک مربی حرفه‌ای رفتار سگ‌ها مشورت کنند تا مشکلات رفتاری در آینده پیشگیری شود.
هلند: قانون‌گذاری پیشگیرانه و آموزش از کودکی
هلند یکی از کشورهایی است که به رفاه حیوانات شهرت دارد. در این کشور، نگهداری از سگ بدون آموزش و فضای مناسب می‌تواند جرم تلقی شود.
در برخی مناطق، آموزش پایه برای سگ‌ها و صاحبان‌شان به‌صورت رایگان ارائه می‌شود. مدارس و مهدکودک‌ها نیز برنامه‌هایی برای آموزش همدلی با حیوانات برگزار می‌کنند.
در نتیجه، نگهداری از سگ در هلند بیش از آن‌که صرفاً مسئولیت فردی باشد، یک تعهد اجتماعی محسوب می‌شود.
بسیاری از هلندی‌ها پیش از خرید یا نگهداری سگ، از مربیان حرفه‌ای مشاوره می‌گیرند تا نژاد مناسب سبک زندگی‌شان را پیدا کنند.
ایران: میان علاقه و چالش‌های قانونی
در ایران، قوانین منسجم و روشنی برای نگهداری از سگ‌ها وجود ندارد. برخی شهرداری‌ها در سال‌های اخیر محدودیت‌هایی برای ورود سگ به پارک‌ها یا حمل‌ونقل عمومی اعمال کرده‌اند.
در مقابل، جامعه‌ی سگ‌دوست‌ها در حال رشد است. خانواده‌های زیادی در شهرهای بزرگ سگ نگهداری می‌کنند و برای بهداشت، واکسیناسیون، تغذیه و آموزش آن تلاش می‌کنند.
اما نبود قانون مشخص باعث می‌شود بسیاری از صاحبان سگ دچار سردرگمی باشند. از سوی دیگر، دسترسی محدود به مربیان حرفه‌ای و منابع علمی باعث می‌شود مشکلات رفتاری سگ‌ها، که در بسیاری از کشورها با آموزش پیشگیرانه مدیریت می‌شود، در ایران به بحران‌هایی مثل ترس، پرخاشگری، یا اضطراب مزمن تبدیل شود.
با توجه به این نیاز روزافزون، برخی مربیان حرفه‌ای ایرانی تلاش کرده‌اند تا با انتشار مطالب علمی، برگزاری دوره‌های تخصصی و آموزش صاحبان سگ، وضعیت را بهبود ببخشند.
یکی از منابعی که به‌طور تخصصی به آموزش علمی مربیان و صاحبان سگ در ایران می‌پردازد، وب‌سایت مهرزاد کوهزاد است؛ جایی که می‌توان مقالات دقیق و کاربردی درباره‌ی رفتارشناسی، آموزش و مدیریت مشکلات رفتاری سگ‌ها پیدا کرد.
نتیجه: نگهداری مسئولانه، نیازمند آموزش و شناخت فرهنگ است
نگهداری از سگ تنها به فراهم‌کردن غذا و سرپناه محدود نمی‌شود. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، صاحبان سگ ملزم به گذراندن آموزش‌هایی هستند که هم رفتار حیوان را بهبود می‌بخشد و هم از بروز مشکلات اجتماعی، بهداشتی و حتی حقوقی جلوگیری می‌کند.
آنچه در همه‌ی این کشورها مشترک است، اهمیت آموزش رفتاری به سگ‌هاست. چه در آلمان با آزمون‌های رسمی، چه در ژاپن با نظم فرهنگی، چه در آمریکا با مراکز تربیتی فراگیر، نقش مربیان و آموزش اصولی غیرقابل انکار است.
در ایران نیز، اگرچه مسیر قانون‌گذاری روشن نیست، اما جامعه‌ی سگ‌دوستان، با آموزش و آگاهی‌سازی می‌تواند مسیر فرهنگ‌سازی را هموار کند. منابع معتبر، مربیان با‌تجربه و متخصص، و محتوای علمی، ابزارهایی هستند که می‌توانند این تغییر را رقم بزنند.