ویژگی های خاص ازدواج موقت
-
در ماده 1076 ق.م مقرر داشته است «مدت نکاح منقطع باید کاملاً معین شود» در صورتی که در عقد نکاح مدت تعیین نشود چون «ذکر مدت امری علاوه است و مادامی که به اثبات نرسد نکاح بدون مدت (دائم) تلقی خواهد شد
عقد موقت، یکی از عقود مطروحه در قانون مدنی، مشروط به شرایط ویژه در فصل ششم به صورت مختصر به مقدمات این عقد با مواد 1075، 1076، 1077 ورود و سپس در مواد 1095، 1096، 1097، 1098 به بررسی شرایط بطلان و بذل نکاح در عقد مزبور می‌پردازد.
مُتعِه یا نکاح مُنقَطِع یا ازدواج موقت که به صیغه نیز معروف است، نوعی از ازدواجدر مذهب شیعه است که در آن عقد ازدواج برای مدت معین و محدودی با مهریه ای معلوم، بین زن و مرد بسته می‌شود و با پایان آن رابطهٔ زوجیت خودبه‌خود منقضی می‌شود. در میان مسلمانان در مورد جواز این ازدواج اختلاف نظر است. اهل سنت، اباضیهو زیدیان آن را حرام و شیعیان امامی آن را مشروع و صحیح می‌دانند. برخی در تعریف متعه را ازدواج نمی‌دانند و معتقدند در شریعت اسلام ازدواج دو نوع تعریف نشده است. متعه یعنی تمتع، درحالی‌که هدف از ازدواج، تشکیل خانواده است. همچنین ادعا شده در برخی احکام و روایات شیعه این امر دارای اجر و ثواب میباشد.
متعه در قوانین ایران به پیروی از فقه امامیه به رسمیت شناخته شده است، اما در کشورهای اسلامیِ دیگر و کشورهای غربی چنین نهادی وجود ندارد.
دو رکن اساسی برای صحت عقد ازدواج موقت وجود دارد که باید در زمان انعقاد عقد مورد توجه قرار گیرد:
١) تعیین مدت: در این خصوص مقنن در ماده 1076 ق.م مقرر داشته است «مدت نکاح منقطع باید کاملاً معین شود» در صورتی که در عقد نکاح مدت تعیین نشود چون «ذکر مدت امری علاوه است و مادامی که به اثبات نرسد نکاح بدون مدت (دائم) تلقی خواهد شد بنابراین در زمان بروز اختلاف و مرافعه بار اثبات به عهده کسی است که مدعی امر زائد تعیین مدت است»
در ماده 1076 ق.م مقرر داشته است «مدت نکاح منقطع باید کاملاً معین شود» در صورتی که در عقد نکاح مدت تعیین نشود چون «ذکر مدت امری علاوه است و مادامی که به اثبات نرسد نکاح بدون مدت (دائم) تلقی خواهد شد بنابراین در زمان بروز اختلاف و مرافعه بار اثبات به عهده کسی است که مدعی امر زائد تعیین مدت است»
٢) تعیین مهریه: ماده 1077 قانون مدنی احکام راجع مهر را به فصل مربوطه ارجاع داده است با بررسی این موضوع در فصل هفتم قانون مدنی در می یابیم که اگر در ازدواج موقت مهر تعیین نشود از موجبات بطلان عقد نکاح موقت می باشد و اگر نزدیکی صورت نگرفته باشد زن مستحق مهریه نیست و اگر گرفته باشد شوهر می تواند آن را مسترد نماید البته در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی مستحق مهر المثل خواهد بود.
ویژگی های خاص ازدواج موقت
1.عدم حق ارث برای زوجین: در عقد موقت با وجود فوت هر یکی از طرفین در مدت ازدواج طرف دیگر از آن ارث نمی برد چرا که مطابق ماده 940 قانون مدنی صرفاً زوجین با زوجیت دائم و در صورت عدم وجود موانع ارث از یکدیگر ارث می برند بنابراین باتکیه بر مفهوم مخالف ماده می‌توان گفت که حق ارث برای زوجین نکاح موقت وجود ندارد.
عدم وجوب نفقه: در صورتی که زنی به عقد موقت مردی در آید و به زبان عامیانه صیغه وی گردد نفقه به وی تعلق نمی گیرد مگر اینکه آنان توافق به پرداخت نفقه کرده باشد همانطوری که ماده 1113 قانون مدنی به این موضوع تصریح دارد بدین صورت که «در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد، مگر اینکه شرط شده یا آن که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.»
3.عدم نیاز به صدور حکم گواهی عدم سازش: در ازدواج موقت طلاق مفهوم ندارد به صرف اتمام مدت یا بذل آن از سوی زوج، رابطه زوجین از هم گسیخته و نیازی به مراجعه به مراجع قضایی یا انجام تشریفات خاص نیست.