چه جرمی علیه نظام اقتصادی کشور است

• پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، مقنن مواد قبلی را با جزئی تغییرات عبارتی بازنویسی کرده و در مواد16 الی 19قانون تعزیرات مصوب 1362 گنجانده بود . این مقررات در قانون تعزیرات جدید مصوب 1375 نه تنها مورد اصلاح واقع شده بلکه ماده خاصی نیز به ضبط کلیه اموال تحصیل شده از طریق قلب سکه به نفع دولت اضافه شده است .

یکی از مصادیق جرایم علیه نظام اقتصادی کشور، دخل وتصرف متقلبانه در سکه رایج داخلی یا خارجی به گونه ای است که شرایط مورد نظر قانونگذار محرز شده باشد . بطور کلی در سایه تامین آسایش عمومی در یک جامعه ، افراد آن در روابط متقابل ازاعتماد و اطمینان بیشتری برخوردار شده و روابط با دیگران را فراهم می سازند . در نتیجه آسایش عمومی ایجاب می نماید که معاملات وخرید و فروش مسکوکات اعم از طلا ونقره و یا مسکوکات رایج دیگر از هر گونه تقلب و دستکاری و مخدوش شدن مصون بمانند .

سکه به پولهایی اطلاق می شود که با عیار مخصوص و وزن معلوم از فلزات قیمتی مانند طلا و نقره و یا فلزهای عادی نظیر مس یا برنج یا نیکل و یا مخلوطی از آنها به صورت آلیاژ ساخته می شود . امتیاز ضرب سکه به موجب قانون با خود دولت است وافراد عادی جامعه و یا موسسات خصوصی حق ضرب سکه را ندارد . در جمهوری اسلامی ایران حق امتیاز ضرب سکه به موجب قانون مسکوکات طلامصوب سال 1337 فقط در انحصار دولت است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران صورت می گیرد .

واژه (قلب )و (تقلب ) همواره در برابر سکه واقعی و اصیل رایج داخلی وخارجی به کار رفته و شامل هر نوع شبیه سازی و یا مخدوش کردن آن می باشد .

از نظر سابقه تاریخی ، قدمت جرم قلب سکه به زمانی برمی گرددکه در معاملات و دادوستدها، با توجه به مشکلات ناشی از بیع ومعاوضه کالا به کالا، مردم از سکه به عنوان پولی که دارای وزن و عیار مخصوص است ، استفاده می کردند و به تدریج شبیه سازی از صورت ابتدایی و ناقص اولیه خود خارج شده و به صورت امروزی درآمده است . اگر در اولین کار، این عمل فقط از عهده عده معدودی صنعتگر وکیمیاگر مرموز بر می آمد در قرون اخیر با توسعه روزافزون علوم فیزیک و شیمی و فن ریخته گری و اختلاط و امتزاح فلزات ، سکه سازان از چراغ علم و فن استفاده کرده و با مهارت بیشتری به شبیه سازی می پردازند . گسترش فعالیت بزهکاران در زمینه قلب سکه به نحوی است که امروزه این جرم جنبه بین المللی پیدا کرده و پلیس بین المللی (اینترپول ) به مبارزه جدی با آن پرداخته و باندهای بین الملی را که در سطح کشورهای مختلف جهان فعالیت مجرمانه خود را توسعه داده ومبادرت به قلب سکه یا داخل نمودن آن به کشور و یا مخدوش کردن آن و یاترویج این قبیل مسکوکات می نمایند، شدیدا” مورد تعقیب و پیگیری قرار می دهند .

الف – رکن قانونی

جرم سکه قلب قبلا” در مواد93 الی 96 قانون مجازات عمومی پیش بینی و در ماده 93 آمده بود .(هرکس شبیه هر نوع مسکوک طلا یا نقره داخله یا خارجه از قبیل پهلوی ، اشرفی ، لیره ، دلار ونظایر آن را که مورد معامله واقع می شود، بسازد یا علاما” عامدا” داخل ممکلت نماید به حبس جنایی درجه یک از 3تا10 سال محکوم می شود) به همین ترتیب : (هرکس به قصد استفاده نامشروع به هر وسیله از قبیل تراشیدن ، بریدن و نظایر آن از تعداد طلا یا نقره مسکوک داخله یا خارجه بکاهد و هرکس عالما” عامدا” در ترویج این قبیل مسکوکات شرکت کند یا آن را داخل مملکت نماید به حبس جنحه ای از یک تا سه سال و به جزای نقدی از20 هزار ریال تا200 هزار ریال محکوم می شود) و نهایت اینکه : (هرکس شبیه مسکوکات رایج داخلی یا خراجی غیر از طلا و نقره را بسازد و یا عالما” عامدا” آن را داخل مملکت نماید به حبس جنحه ای از یک تا سه سال محکوم می شود .) در این موارد، قانونگذار قبلی جرایم مربوط به مسکوکات را به چهار قسم ذیل تقسیم کرده بود:

1- ساختن سکه قلب

2- مخدوش کردن مسکوک رایج داخلی وخارجی

3- ترویج سکه قلب

4- داخل کردن سکه قلب به کشور

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، مقنن مواد قبلی را با جزئی تغییرات عبارتی بازنویسی کرده و در مواد16 الی 19قانون تعزیرات مصوب 1362 گنجانده بود . این مقررات در قانون تعزیرات جدید مصوب 1375 نه تنها مورد اصلاح واقع شده بلکه ماده خاصی نیز به ضبط کلیه اموال تحصیل شده از طریق قلب سکه به نفع دولت اضافه شده است .

در ماده 518 قانون مجازات اسلامی مقرر شده : ( هر کس شبیه هر نوع مسکوک طلا یا نقره داخلی یا خارجی از قبیل سکه بهارآزادی ، سکه های حکومتهای قبلی ایران ، لیره ونظایر آن را از پولها و ارزهای دیگر که مورد معامله واقع می شود، بسازد یا علاما” داخل کشور نماید یا مورد خرید و فروش قرار دهد یا ترویج سکه قلب نماید، به حبس از یک تا ده سال محکوم می شود .)

به همین ترتیب هر کس به قصد تقلب به هر نحو ازقبیل تراشیدن ، ریدن و نظایر آن از مقدار مسکوکات طلا یا نقره ایرانی یاخارجی بکاهد یا عالما” عامدا” در ترویج این قبیل مسکوکات شرکت یا آن را خارج کشور نماید به حبس ازیک تاسه سال محکوم می شود(ماده 519) و چنانچه شبیه مسکوکات رایج داخلی یا خارچی غیر از طلاو نقره را بسازد یا عالما” عامدا” آنها را داخل کشور نماید یا در ترویج آنها شرکت کند یا مورد خرید و فروش قرار دهد به حبس از یک تاسه سال محکوم خواهد شد ماده (540) علاوه بر مجازاتهای مقرر در این مواد، کلیه اموال تحصیلی از طریق موارد مذکور نیز بعنوان تعزیر به نفع دولت ضبط می شود( ماده 522)

نهایت اینکه قانونگذار نوعی معاذیر قانونی برای مرتکبین این قبیل جرایم پیش بینی و در ماده 521 مقرر می دارد: (هرگاه اشخاصی که مرتکب جرائم مذکور در مواد518و519و520 می شوند قبل از کشف قضیه ، مامورین تعقیب را از ارتکاب جرم مطلع نمایند یا در ضمن تعقیب به واسطه اقرار خود موجبات تسهیل تعقیب سایرین را فراهم آورند یا مامورین دولت را به نحو موثری در کشف جرم کمک و راهنمایی کنند بنا به پیشنهاد رئیس حوزه قضائی مزبوطه وموافقت دادگاه و یا با تشخیص دادگاه مجازات آنان تخفیف مناسب داده می شود و حسب مورد از مجازات حبس معاف می شوند مگر آنکه احرازشود قبل از دستگیری تسویه کرده اند که در این صورت ازکلیه مجازاتهای مذکور معاف خواهند شد