صدور گواهی رشادت و تعیین سن در پزشکی قانونی به چه صورت است

• یکی از گروه های عمده ارجاع شده برای تعیین سن به پزشکی قانونی کودکان فاقد مدارک هویتی هستند؛ مانند بچه های بی سرپرست یا کودکانی که به فرزندخواندگی خانواده ها درآمده اند، اما فاقد شناسنامه هستند.

یکی از وظایف سازمان پزشکی قانونی کشور در بخش معاینات بالینی، کارشناسی در موضوع رشادت و تعیین سن برای متقاضیان است.

این خدمت نیز مانند دیگر خدمات این سازمان تنها با ارائه نامه از مرجع قضایی ارائه می شود؛ به این معنا که فرد برای تعیین سن خود و نیز در خصوص موضوع رشادت باید با در دست داشتن نامه مرجع قضایی به یکی از مراکز معاینات پزشکی قانونی مراجعه کند، البته در خصوص تعیین سن به استعلام مراجع ذیربط غیرقضایی نیز پاسخ داده می شود.
در خصوص کارشناسی موضوع رشادت، فرد از نظر رشد عقلی و جسمی معاینه و در نهایت حکم رشد توسط محاکم قضایی صادر می شود. همچنین، سن تقریبی فرد بر اساس معاینه ظاهری و عنداللزوم معاینه دندان پزشکی و رادیولوژی و همچنین ملاحظه شواهد و مدارک موجود برآورد شده و به مرجع استعلام منعکس می شود.در ادامه به مراحل دریافت نظرات کارشناسی پزشکی قانونی در رابطه هر یک از این موارد اشاره می شود.

تعیین سن

تعیین سن عمدتاً برای رفع مشکلاتی است که افراد در خصوص سن تقویمی و شناسنامه ای خود دارند و مدعی هستند که سنشان بیشتر یا کمتر از سن تقویمی شان است. در مواردی نیز افرادی برای تعیین سن به پزشکی قانونی مراجعه می کنند که فاقد مدارک هویتی هستند، مانند افراد بی سرپرست یا اتباع بیگانه که شناسنامه یا مدارک هویتی ندارند.

متقاضیان تعیین سن از نظر دلایل مراجعه در چند گروه قابل بررسی هستند

دکتر صمدی از پزشکان بخش معاینات زنان پزشکی قانونی استان تهران در این خصوص گفت: یکی از گروه های عمده ارجاع شده برای تعیین سن به پزشکی قانونی کودکان فاقد مدارک هویتی هستند؛ مانند بچه های بی سرپرست یا کودکانی که به فرزندخواندگی خانواده ها درآمده اند، اما فاقد شناسنامه هستند. گاه نیز اتباع افغانی به منظور گرفتن کارت اقامت، فرزندان خود را برای تعیین سن به پزشکی قانونی می آورند.
تعیین سن این افراد از طریق رادیوگرافی های استخوانی یا معاینه دندانی انجام می شود. این نوع تعیین سن که بر اساس گرافی های استخوانی و بررسی دندانی انجام می شود نتایج دقیقی به همراه دارد و سن فرد با عددی بسیار نزدیک به سن واقعی او مشخص خواهد شد.

وی افزود: تعیین سن بر اساس بررسی دندان ها معمولاً تا سن 17 سالگی به طور دقیق قابل انجام است و افرادی که کمتر از 17 سال دارند را می توان از طریق بررسی دندان ها تعیین سن کرد. پس از آن گرافی های استخوانی برای تعیین سن ملاک قرار می گیرد که البته این گرافی ها نیز حداکثر تا سن 23 سالگی به عنوانی ملاکی برای تعیین سن قابل استناد است.
بر اساس این توضیحات اگر فردی برای تعیین سن به پزشکی قانونی مراجعه کند و سن او نیز کمتر از 23 سال باشد برای تهیه گرافی های استخوانی به مراکز مورد اعتماد سازمان پزشکی قانونی کشور معرفی می شود و سپس بر اساس گرافی تهیه شده و دیگر مدارک موجود و نیز معاینات ظاهری سن فرد تعیین و به دادگاه اعلام می شود، اما در مورد افرادی که سن آنان بیش از 23 سال است نیازی به تهیه گرافی های استخوانی نداریم، بلکه پزشک قانونی از طریق معاینات ظاهری، معاینه چشم ها و سایر معاینات و بررسی ها سن تقریبی فرد را برآورد می کند.

ضرورت ارائه مدارک بیمارستانی یا تحصیلی برای افراد بالای 23 سال

دکتر صمدی در خصوص تعیین سن افراد بالای 23 سال که گروه دیگری از مراجعین تعیین سن را تشکیل می دهند، اظهار کرد: در مورد این افراد پزشکی قانونی بر اساس معاینات ظاهری و نیز شواهد و مدارک مستند حدود سن فرد را برآورد و به مرجع استعلام منعکس می کند.

بیشتر متقاضیان تعیین سن خانم ها هستند

بیشتر متقاضیان تعیین سن خانم ها هستند که درخواست آنان نیز کم کردن سن درج شده در شناسنامه شان است. این افراد عموماً مدعی اند که شناسنامه مربوط به خودشان نیست و مثلاً شناسنامه خواهر بزرگشان که در کودکی فوت کرده برای او استفاده شده است. البته پزشکی قانونی بدون استناد به چنین ادعایی تمامی اقدامات لازم جهت تعیین سن را به عمل می آورد.
خانم های متقاضی کاهش سن که مدعی هستند سن آنان بیشتر از عدد درج شده در شناسنامه است معمولاً با مشکلاتی در زمینه ازدواج و یا استخدام مواجه هستند، آقایان نیز ممکن است برای استخدام تقاضای کاهش سن داشته باشند یا ورزشکارانی هستند که می خواهند سن خود را کاهش دهند.
دکتر صمدی خاطرنشان کرد: پزشکی قانونی در کارشناسی تعیین سن با دقت بسیار و مستند به معاینات لازم و ملاحظه شواهد و مدارک معتبر اقدام می کند، چرا که پزشکی قانونی به دنبال احقاق حقوق تمامی افراد است و اگر یک فرد بخواهد برای استخدام یا ازدواج سن خود را کاهش دهد، این ظلمی به سایرین محسوب می شود.
به گفته دکتر صمدی 90 درصد متقاضیان کاهش سن می خواهند سنشان را بیش از پنج سال کم کنند و در طول خدمتم در این سازمان تنها یک مورد تقاضای افزایش سن داشتیم آن هم خانمی بود که می خواست سن خود را بالاتر ببرد تا بتواند خارج از نوبت به سفر حج اعزام شود.

مدارک مورد نیاز برای تعیین سن

معرفی نامه عکسدار از مرجع قضایی یا ثبت احوال
کپی شناسنامه و مدارک هویتی
پرداخت تعرفه تعیین شده
منظور اظهار نظر پزشکی قانونی در مورد رشد عقلانی و جسمانی فرد است تا مشخص شود که او به بلوغ جسمی و عقلی رسیده یا نه.
متقاضیان عمدتاً افراد کمتر از 18 سال هستند که به دلایلی مانند انحصار وراثت، دریافت وام ازدواج، خروج از کشور، دریافت دیه … به پزشکی قانونی مراجعه می کنند. رشد جسمی این افراد در بخش معاینات بالینی و رشد عقلانی آنان در بخش معاینات روان پزشکی بررسی می شود که در نهایت دریافت یا عدم دریافت حکم رشد از مرجع قضایی است.
دکتر صدری روان پزشک بخش روان پزشکی قانونی استان تهران در این خصوص اظهار کرد: بیشتر مراجعین گواهی رشادت افرادی هستند که کمتر از 18 سال دارند و می خواهند وام ازدواج بگیرند، بنابراین باید رشادت آنان برای دریافت وام تأیید شود.
در بخش روان پزشکی ضمن مصاحبه با فرد توانایی او برای انجام امور مهم، تصرف عقلایی در اموال، تسلط او بر امور مالی و … مورد بررسی قرار می گیرد تا رشید بودن او برای به عهده گرفتن این امور تأیید شود.

مدارک مورد نیاز برای صدور گواهی رشادت

نامه مرجع قضایی
ارائه مدرک شناسایی معتبر
پرداخت تعرفه مورد نیاز