آیا امکان تغییر وکیل تسخیری از سوی متهم وجود دارد

• برای موارد فوق و رسیدگی به چنین پرونده هایی در کانون وکلا کمیسیونی وجود دارد تحت عنوان کمیسیون وکالت های تسخیری، چیزی شبیه به کمیسیون معاضدت قضایی که این مورد در خصوص وکالت های حقوقی است و در خصوص وکالت کیفری کمیسیون وکالت های تسخیری صالح است.

طرح و اقامه دعوی یا دفاع از آن در دادگستری علا وه بر داشتن دانش حقوقی مستلزم دارا بودن مهارتی است که در بستر زمان و با ممارست به دست می آید و آشنا نبودن به این علم و فن موجب خواهد شد یا اصل حق، قابل مطالبه و استیفا نباشد و یا دست کم احقاق آن با معطلی و یا اطاله مواجه گردد. از طرفی دسترسی آسان به عدالت هزینه هایی دارد که تامین آن برای همگان میسر نیست.

در کشور ما برای دسترسی یکسان عامه به دادرسی عادلا نه، در اصل ۳۵ قانون اساسی آمده است: <در همه دادگاه ها طرفین دعوی حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود.> حال با توجه به این مهم، سوالی پیش می آید که آیا برای استفاده قشر آسیب پذیر جامعه امکانات لا زم برای بهره مندی از راهنمایی و مشاوره حقوقی فراهم شده است و همگان قادر به استفاده از وکیل هستند؟ برای پاسخ به این پرسش باید گفت کانون وکلا با همکاری دستگاه قضایی تدابیری در نظر گرفته است. یکی از این نوع همکاری ها وکالت تسخیری است. در یک تعریف ساده می توان گفت، این وکالت وکالتی است که از طرف دادگاه در امور کیفری برای دفاع از متهم به وکلا ی دادگستری ارجاع می شود. در دعاوی کیفری شاکی و متهم حق دارند از وکیل استفاده کنند و اگر متهم توانایی مالی برای انتخاب و معرفی وکیل نداشته باشد، می تواند از دادگاه درخواست کند تا برای او وکیل تعیین نماید، اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به انتخاب وکیل نیست با استفاده از بودجه دادگستری برای متهم وکیل تعیین می نماید.

البته در جرائمی که مجازات آنها حسب مورد اعدام یا قصاص نفس یا سنگسار و یا حبس ابد است چنانچه متهم شخصا وکیل معرفی نکند دادگاه مکلف است برای او وکیل تسخیری تعیین نماید حتی اگر شخص متهم چنین درخواستی را به عمل نیاورد البته در جرائم منافی عفت متهم حق دارد از حضور یا معرف وکیل برای خودش امتناع نماید. در خصوص جرائم فوق اگر متهم تقاضای وکیل تسخیری نماید ولی دادگاه به خواسته او توجهی نکند و مبادرت به انشاء رای نماید این رای پس از اعتراض به دیوان عالی کشور ارجاع و در آنجا حتما نقص گرفته می شود و برای رسیدگی مجدد اعاده می گردد چون از نظر شکلی قوانین و مقررات در نظر گرفته نشده است. وکیل تسخیری ای که از سوی دادگاه برای متهم انتخاب می شود از سوی متهم قابل تغییر نیست مگر در مواردی که وکیل تسخیری یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در قضیه باشند یا رابطه خویشاوندی بین وکیل یا یکی از اصحاب پرونده وجود داشته باشد. برای موارد فوق و رسیدگی به چنین پرونده هایی در کانون وکلا کمیسیونی وجود دارد تحت عنوان کمیسیون وکالت های تسخیری، چیزی شبیه به کمیسیون معاضدت قضایی که این مورد در خصوص وکالت های حقوقی است و در خصوص وکالت کیفری کمیسیون وکالت های تسخیری صالح است. در هر سال به هر وکیل حداکثر ۳ پرونده ارجاع می شود تا برای افرادی که توانایی گرفتن وکیل ندارند از این طریق وکیل انتخاب شود.

منبع:

نویسنده مجید دهلوی