ابعاد حقوقی چهارشنبه سوری و مسئولیت قانونی دولت در برابر آن

• مسوولیت مدنی در معنای اروپایی آن شامل مسئولیت قراردادی و غیرقراردادی (ضمان قهری) است. علاوه بر مسئولیت جزایی حاصله نسبت به موضوع نوشتار حاضر، تجاوز به حقوق دیگران در چهارچوب حقوق مدنی ممکن است از دو طریق صورت پذیرد؛ تخلف از آنچه قانون بر عهده اشخاص گذارده و اخلال در تعهد ناشی از قرارداد.

چهارشنبه سوری، پدیده نام آشنایی است که سُرخی آتش و مهر و محبّت آن، هرساله در آستانه سال جدید و بهاری نوین، تبدیل به چهارشنبه سوزی شده و روح و روان و جسم و جان شهروندان و آدمیان را در کنار سایر اموال مردم به نشانه گرفته و آتش نیستی بر خرمن هستی و کار و زندگی آنها می افکند! نوشتار حاضر، از زمره پژوهش های واحد مطالعات حقوقی موسسه حقوقی و بین المللی زمانی بوده که بر آن است ابعاد حقوقی چهارشنبه سوری و خسارات قانونی آنرا از زوایای حقوقی و قانونی آن مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

چهارشنبه سوری، پدیده نام آشنایی است که سُرخی آتش و مهر و محبّت آن، هرساله در آستانه سال جدید و بهاری نوین، تبدیل به چهارشنبه سوزی شده و روح و روان و جسم و جان شهروندان و آدمیان را در کنار سایر اموال مردم به نشانه گرفته و آتش نیستی بر خرمن هستی و کار و زندگی آنها می افکند!

شبی که در گذشته با نیکی و نکوئی، همراه با شادی و دوستی نیاکان و بزرگانمان، خاطره ای به یادمان، در ذهن و روحمان برجای می گذاشت، حالا، خود تبدیل به فاجعه مکرر و بحرانی شده که همگان، اعم از مردم و مسئولان و خانواده ها را به ترس و رعب و هراس می کشاند! به گونه ای که خسارات مادی و معنوی حاصل از چهارشنبه سوری، بسیار سنگین و دل خراش و تاسف بار گزارش می گردد و دیگر، رنگ و بوئی از خاطرات زیبا و ماندگار چهارشنبه سوری ایرانی در میان مردم و جامعه نمانده و به چشم نیز نمی خورد و مسئولان دولتی و انتظامی نیز، با تکرار تهدید و تحکّم های غیر موجه و بلااثر، سعی در برخورد با مردم و محدودیت های حاکم در این باره دارند، اما تاریخ، تکرار شده و دوباره، روزهای پایانی سال با اندوه و آه و تاسف و تاثر خانواده ها و جامعه ایرانی در شبهای پایانی روزهای آتی همراه خواهد بود…!

با توجه به نزدیک شدن روزهای پایانی سال و شور و شوق مردم، بویژه کــــودکان و نوجوانان در استقبال از سال جدید، متأسفــــانه، تعدادی افراد فرصت‌طلب و سودجو به بهانه چهارشنبه آخـر سـال (چهارشنبه سوری) اقدام به تهیه و توزیع انواع مواد محتـــــــرقه انفجاری و آتش‌زا بین مـــردم می‌کنند. از آنجا که خریداران اینگونه مواد را اکثراً، جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند که با به‌کارگیری این گونه مواد در معابر عمومــــــی شهرها و مـــراکز پرجمعیت باعث ایجـاد صداهای مهیب انفجاری‌، رعب و وحشت و سلب آسایش شهروندان شده و به تبع آن، زمینه اخلال در نظم و آسایش عمومـــی و ایجاد مزاحمت برای بانوان و اطفال را فراهم می‌کند، به نحـــوی که در طول سالیان گذشته بر اثر اقدامات مذکور و احتــراق چنین موادی، تعداد زیادی از هموطنان عزیز خصوصـــاً، اطفال و نوجوانان به لحاظ انفجار یا احتراق جان خود را از دست داده یا دچار صدمــات شدید و غیرقابل جبرانی شده‌اند و در برخی موارد نیز خسارات مالی فراوانی به مردم و استفاده کنندگان آنها واردشده است.(1)

تولید، عرضه، توزیع و فروش محصولات محترقه و آتش زا، آلودگی های صوتی و به آتش کشاندنِ جسم و جان و اموال مردم و تحمیل میلیاردها ریال خسارات متعدد به دولت و شهروندان و نیز تکرار تاسف بار همین تجربه در سال های آتی و بعدی و فراموش شدنِ زودهنگام خاطرات تلخ و تجارب بدسال گذشته و درنتیجه، ماتم و خسارات وارده به مردم و سرمایه های آنها، هیچگاه سبب نشده است تا نسبت به تعریف تبیین و تدقیق مسئولیت قانونی خسارات چهارشنبه سوری با تامل و دقت بیشتری نگریسته شود و ابعاد حقوقی و قانونی آن، بطور جدی مورد مطالعه و بررسی حقوقدانان، کارشناسان و مردم قرار گیرد.نوشتار حاضر، از زمره پژوهش های واحد مطالعات حقوقی موسسه حقوقی و بین المللی زمانی بوده که بر آن است ابعاد حقوقی چهارشنبه سوری و خسارات قانونی آنرا از زوایای حقوقی و قانونی آن مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

طرح مطلب:مسوولیت مدنی در معنای اروپایی آن شامل مسئولیت قراردادی و غیرقراردادی (ضمان قهری) است. علاوه بر مسئولیت جزایی حاصله نسبت به موضوع نوشتار حاضر، تجاوز به حقوق دیگران در چهارچوب حقوق مدنی ممکن است از دو طریق صورت پذیرد؛ تخلف از آنچه قانون بر عهده اشخاص گذارده و اخلال در تعهد ناشی از قرارداد. مسئولیت قراردادی ناشی از عدم اجرای قرارداد است و مسئولیت غیر قراردادی برخاسته از تقصیر در روابط اجتماعی می باشد. از حیث مسئولیت ناشی از عدم ایمنی کالاها، وجود یا فقدان وجود قرارداد در نحوه وجود ضرر یا خسارت به اشخاص در استفاده از کالاهای معیوب اثری ندارد…(2)

پی نوشت و منابع:

1- سایت راه مقصود.

2- دکتر حسن جعفری تبار، مسئولیت مدنی فروشندگان کالا، نشر دادگستر، چاپ اول، 1375، صص 22-21