-
علاوه بر کار‌هایی که برای انجام دادن آن‌ها داشتن کارت بازرگانی ضرورت دارد، قانونگذار مواردی را نیز بر شمرده است که برای انجام دادن آن‌ها نیازی به داشتن این کارت نیست.
تقریباً هر اقدامی در چارچوب قوانین کشور، به یک مجوز از سوی مقامات یا سازمان‌های مربوط نیاز دارد. دقیقا مثل رانندگی کردن که با داشتن گواهینامه رسمی از اداره راهنمایی و رانندگی، قانونی است و بدون آن، غیرقانونی و تخلف. برای بعضی تجارت‌ها هم به چنین گواهینامه‌ای نیاز داریم که به آن «کارت بازرگانی» گفته می‌شود.
بر اساس قوانین گمرکی کشور، کارت بازرگانی مجوزی است که دارنده آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، می‌تواند با داشتن آن، اقدام به تجارت در عرصه واردات و صادرات کالا کند. این تجارت از ثبت سفارش و ترخیص کالا تا واردات از مناطق آزاد، حق العمل کاری در گمرک و صادرات کالا‌های مجاز را در بر دارد.
کاربرد‌های کارت بازرگانی
اما کارت بازرگانی به چه کار‌هایی می‌آید و چه کاربرد‌هایی دارد؟ بر اساس قوانین و آیین نامه‌های مربوط، داشتن کارت بازرگانی برای کار‌های زیر ضروری است:
* ثبت سفارش و ترخیص کالا
* واردات از مناطق آزاد
* مبادرت به حق العمل کاری در گمرک
* صادرات هر نوع کالا‌های مجاز
موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی
علاوه بر کار‌هایی که برای انجام دادن آن‌ها داشتن کارت بازرگانی ضرورت دارد، قانونگذار مواردی را نیز بر شمرده است که برای انجام دادن آن‌ها نیازی به داشتن این کارت نیست.
در واقع، بر اساس قانون، موارد معافیت از داشتن این کارت عبارت است از:
* شرکت تعاونی مرزنشینان
* ملوانان ایرانی شاغل در شناور‌هایی که در بین سواحل ایران و سایر کشور‌ها در تردد هستند
* پیله وران
* کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور در صورت داشتن کارنامه شغلی از وزارت کار.
شرایط لازم برای دریافت کارت
ماده ۱۰ «آیین نامه مقررات صادرات و واردات» مصوب ۱۳۷۳ مقرر کرده است که اشخاص حقیقی ایرانی برای گرفتن کارت بازرگانی باید حداقل ۲۳ سال تمام سن داشته باشند. همچنین، داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از نظام وظیفه برای مردان ضروری است.
داشتن ۳ سال سابقه فعالیت‌های تجاری یا تولیدی هم لازم است. البته این سابقه باید به تایید ۲ نفر از دارندگان کارت بازرگانی برسد یا اینکه فرد مجوز تولیدی داشته باشد که یکی از وزارتخانه مرتبط صادر کرده باشد. داشتن محل کسب (متناسب با رشته فعالیت)، ثبت شرکت اعم از ملکی یا استیجاری، دارا بودن دفاتر قانونی با ارائه اظهار نامه‌های ثبتی و نیز حساب جاری معتبر نزد یکی از بانک‌های عامل کشور از دیگر شرایطی است که اشخاص حقیقی برای دریافت کارت بازرگانی باید داشته باشند.
نداشتن اشتغال تمام وقت و همچنین رابطه استخدامی با وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی و قوای سه گانه، عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب و نداشتن محکومیت کیفری هم از دیگر شرایط لازم برای این کار است. در ضمن، هر شخص، اعم از حقوقی و حقیقی، نمی‌تواند بیش از یک کارت بازرگانی داشته باشد.
اشخاص حقیقی غیرایرانی نیز برای گرفتن کارت بازرگانی در کشور ما باید همه این شرایط را داشته باشند، مگر کارت پایان خدمت یا معافیت از نظام وظیفه. البته داشتن پروانه کار و اقامت معتبر نیز برای این افراد لازم است.
وقتی کارت باطل می‌شود
کارت بازرگانی، بنا به درخواست متقاضی آن، بین یک تا ۵ سال اعتبار دارد. البته وزارت بازرگانی باید این موضوع را تایید کند. علاوه بر این موضوع، یعنی مدت اعتبار کارت، برای ابطال آن ۲ حالت وجود دارد: ابطال اختیاری یا همان انصراف و ابطال اجباری.
ماده ۱۰ «آیین نامه مقررات صادرات و واردات» مصوب ۱۳۷۳ مقرر کرده است که اشخاص حقیقی ایرانی برای گرفتن کارت بازرگانی باید حداقل ۲۳ سال تمام سن داشته باشند. همچنین، داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از نظام وظیفه برای مردان ضروری است. داشتن ۳ سال سابقه فعالیت‌های تجاری یا تولیدی هم لازم است.
در حالت اول، شخصی حقیقی یا حقوقی صاحب کارت، می‌تواند به اتاق‌های بازرگانی و تعاون اداره کل مقررات صادرات و واردات یا سازمان‌های بازرگانی استان‌ها مراجعه کند و با ارائه مدارک لازم، انصراف خود را از داشتن کارت بازرگانی اش اعلام کند. اما داستان ابطال اجباری متفاوت است.
در واقع، اگر بعد از صدور کارت بازرگانی مشخص شود که دارنده کارت بعضی از شرایط دریافت کارت را نداشته یا بعد از صدور کارت، بعضی از شرایط لازم را از دست داده است، وزارت بازرگانی می‌تواند کارت او را باطل کند و این موضوع را به اتاق بازرگانی و صنایع ایران یا اتاق تعاون اطلاع بدهد.
همچنین، افرادی که مرتکب قاچاق شوند، طبق ماده ۳۰ قانون امور گمرکی ایران، اگر دارای کارت بازرگانی باشند، در صورت محکومیت، علاوه بر مجازات‌های مربوط، از عضویت اتاق بازرگانی شعب آن در شهرستان به صورت موقت یا دائم محکوم می‌شوند و کارت بازرگانی آن‌ها نیز باطل خواهد شد.
مدارک مورد نیاز برای تشکیل پرونده اشخاص حقیقی
اشخاص حقیقی برای تشکیل پرونده با هدف دریافت کارت بازرگانی باید مدارک زیر را تهیه کنند:
۱. درخواست صدور کارت بازرگانی
۲. تصویر مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم)
۳. تصویر کارت ملی
۴. تکمیل یک برگ فرم عضویت اتاق (فارسی و انگلیسی)
۵. تعهدنامه عضویت در اتاق بازرگانی
۶. تکمیل ۲ برگ فرم مشخصات بازرگانی
۷. اصل و تصویر فرم بانک مبنی بر حسن اعتبار بانکی
۸. تکمیل فرم مشخصات فردی و اعلام معرف‌ها و تصویر کارت بازرگانی به انضمام نامه کتبی از معرف‌ها مبنی بر تایید سابقه تجاری بیش از ۳ سال (دارندگان مدارک دانشگاهی و همچنین دارندگان مجوز تولید از یکی از وزارتخانه‌های تولیدی نیاز به معرف ندارند)
۹. اصل و تصویر فرم تعهدنامه دریافت کارت بازرگانی و تصدیق امضای متقاضی از سوی دفاتر اسناد رسمی
۱۰. دو برگ اصل اظهار نامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی که به گواهی اداره ثبت شرکت‌ها رسیده باشد.
۱۱. اصل و تصویر گواهی پلمب دفاتر از اداره ثبت شرکت‌ها
۱۲. اصل و تصویر گواهی عدم سوء پیشینه
۱۳. ۵ قطعه عکس ۴×۳
۱۴. تصویر از تمامی صفحات شناسنامه متقاضی و رویت اصل آن (۲ سری)
۱۵. تصویر کارت پایان خدمت و معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رویت اصل آن
۱۶. تصویر از تمامی صفحات سند مالکیت شش دانگ یا ارائه اجاره نامه محضری محل کار
۱۷. اصل و تصویر فیش‌های واریزی مربوط
مدارک اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی نیز برای تشکیل پرونده صدور کارت بازرگانی و عضویت در اتاق بازرگانی باید مدارک زیر را فراهم کنند:
۱. تکمیل ۳ برگ فرم عضویت اتاق و تعهدنامه عضویت در اتاق
۲. تکمیل ۵ برگ فرم مشخصات بازرگانی
۳. اصل و تصویر فرم بانکی مبنی بر حسن اعتبار بانکی
۴. تصویر مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم)
۵. تصویر کارت ملی
۶. اصل و تصویر فرم تعهد نامه دریافت کارت بازرگانی و تصدیق امضای منقاضی از سوی دفاتر اسناد رسمی
۷. اصل اظهارنامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی که به تایید اداره ثبت رسیده باشند.
۸. اصل و تصویر گواهی پلمب دفاتر از اداره ثبت شرکت‌ها
۹. اصل و تصویر گواهی عدم سوء پیشینه
۱۰. چهار قطعه عکس ۴*۶
۱۱. تصویر تمامی صفحات شناسنامه (سن متقاضی حداقل ۱۸ سال تمام) و رؤیت اصل
۱۲. تصویر کارت پایان خدمت یا تصویر معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رؤیت اصل آن
۱۳. کپی از کلیه صفحات سند مالکیت ششدانگ، یا ارائه اجاره نامه مخصوص محل کار