شرایط سقط جنین قانونی

• سقط جنین را می توانیم این گونه تعریف كنیم كه خروج اراد ی جنین از رحم ماد ر به گونه ای كه قابلیت زیست و حیات ند اشته باشد یعنی حیات به محض خروج از رحم ماد ر پایان پذیرد ، وگرنه اگر  جنینی به د نیا بیاید و با د ستگاه اد امه حیات پید ا كند این مصد اق سقط جنین نیست

امروزه سقط جنین درسطح جهان رو به افزایش است و به گفته كارشناسان این كار به دلایل مختلفی انجام می شود . سقط جنین در نگاه اول ناراحت کننده و غیرقانونی است. از نظر دین مبین اسلام این کار قتل نفس است اما در مواردی هم سقط جنین با شروطی جایز می باشد…

امروزه سقط جنین در سطح جهان رو به افزایش است و به گفته كارشناسان این كار به د لایل مختلفی انجام می شود . سقط جنین در نگاه اول ناراحت کننده و غیرقانونی است. از نظر دین مبین اسلام این کار قتل نفس است. اکثریت افراد هم با این مسئله کاملا مخالفند و آن را غیر قانونی و حتی خلاف شرع می دانند و سقط جنین عمدی را یک گناه بزرگ دانسته و تحت هر شرایطی آن را نادرست می دانند . ادیان مختلف نیز سقط جنین را به جز در موارد استثنائی ممنوع اعلام کرده اند و باید گفت اعتقادات مذهبی، قوانین و مقررات را تحت تاثیر قرار د اد و به همین دلیل قانونگذاران کشورهای مختلف سقط جنین را ممنوع و برای آن مجازات نیز تعیین کرده اند .

اما بهتر است بدانیم موارد و مواقعی وجود د ارد که سقط جنین به صورت کاملا قانونی می تواند انجام بگیرد اما طبق قوانین كشور ما ، سقط جنین از همان مراحل اولیه استقرار نطفه، قابل مجازات است و ضوابط آن د ر مواد 487 تا 493 قانون مجازات اسلامی و همچنین د ر مواد 623 و 624 قانون مجازات اسلامی پیش بینی شد ه است اما حال این سوال مطرح است كه آیا قانون گذار افرادی که زن حامله را به سقط جنین راهنمایی می کنند (چه پزشک باشد    چه فرد عاد ی)، قابل تعقیب و مجازات می داند ؟ آیا د ر قوانین كشور در مواردی كه جان مادر یا كودك در خطر باشد سقط قانونی در نظر گرفته شده است؟و اینكه آیا سقط جنین عمدی ، قتل محسوب می شود ؟

دكتر عباس تدین استاد دانشگاه و حقوقد ان ، در رابطه با قوانین موجود در مورد سقط جنین گفت: سقط جنین در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است. یعنی قانونگذار این عمل را جرم انگاشته و برای آن مجازات د ر نظر گرفته است. البته در قانون هیچ تعریفی از سقط جنین وجود ندارد . اما سقط جنین را می توانیم این گونه تعریف كنیم كه خروج ارادی جنین از رحم مادر به گونه ای كه قابلیت زیست و حیات نداشته باشد یعنی حیات به محض خروج از رحم مادر پایان پذیرد ، وگرنه اگر  جنینی به دنیا بیاید و با دستگاه ادامه حیات پید ا كند این مصداق سقط جنین نیست  .

این حقوقد ان ادامه د اد : قانونگذار برای سقط عمدی جنین، هم مجازات تعزیری و هم پرد اخت دیه در نظر گرفته است. یعنی اگر كسی باعث سقط جنین دیگری شود علاوه بر مجازات تعزیری كه در قانون آمده موظف به پرد اخت دیه هم هست.
چه ناهنجاری هایی در جنین موجب صدور مجوز سقط درمانی می شود؟
معیار صدور مجوز سقط درمانی ناهنجاری های جنین و احراز بیماری جنین که منجر به حرج مادر خواهد شد است.
این امر با تشخیص متخصصان ذی ربط و تأیید سازمان پزشکی قانونی انجام می پذیرد. با توجه به ماده واحده قانون سقط درمانی، در مواردی که بیماری جنین به واسطه عقب افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر باشد با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی البته در محدوده زمانی ۴ ماهگی بارداری، امکان صدور مجوز سقط درمانی بر مبنای درخواست مادر، وجود خواهد داشت.
 منظور از عقب افتادگی جنین چیست؟
طبق قانون، «عقب افتادگی جنین» به اختلال کامل یا نسبی در ساختار یا عملکرد دستگاه عصبی جنین به هر علتی که نهایتاً منجر به تولد نوزاد زنده نشود یا در صورت تولد، با فاصله کوتاهی فوت شود، البته اگر جنین دچار اختلال ذهنی یا جسمی باشد به نحوی که موجب حرج مادر شود نیز در این تعریف قرار می گیرد. «ناقص الخلقه بودن جنین» نیزبه دلیل تشکیل نشدن یا اختلال در تشکیل یا تکامل یک یا چند عضو بدن به هر علت، منجر به معلول جسمی یا ذهنی شدن نوزاد خواهد شد که اگر این معلولیت به نحوی موجب حرج مادر شود، اعم از آنکه این معلولیت با اختلال ظاهری همراه باشد یا نباشد، ملاک تشخیص، عرف پزشکی و تأیید متخصصان ذی ربط است.
مهم ترین شروط صدور مجوز سقط درمانی در پزشکی قانونی چیست؟

با توجه به قانون سقط درمانی، صدور مجوز سقط درمانی منوط به وجود شرایط ذیل است:

۱- بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص َالخلقه بودن موجب حرج مادر است یا بیماری مادرکه با تهدید جانی مادر توأم باشد؛ احراز این شرط با تشخیص سه پزشک متخصص و معتمد و با تأیید پزشکی قانونی خواهد بود.
۲- قرار داشتن جنین در مرحله پیش از ولوج روح (چهارماهگی)؛ احراز این شرط بر اساس سونوگرافی های معتبر دوره ای صورت خواهد گرفت.
۳- رضایت زن، زن باید با حضور در پزشکی قانونی و تکمیل فرم درخواست اعلام رضایت کند. (حضور پدر برای صدور مجوز سقط درمانی، ضرورتی نخواهد داشت)
سقط جنین سه ماه تا 6  ماه حبس دارد

دكتر زینب اصغری،  وكیل د ادگستری و عضو هیات علمی د انشگاه در رابطه با افرادی كه مادر را در سقط جنین راهنمایی می كنند گفت: باید افراد را به د و دسته تقسیم كرد : دسته اول افراد عاد ی و دسته د وم شاغلین به مشاغل پزشکی و مامایی و مشاغل مشابه. د ر قوانین ما برای دسته د وم مجازات سنگین تری پیش بینی شده است، چرا که این د سته به واسطه شغل شان مسئولیت بیشتری د اشته اند لذا بنابر قانون مجازات اسلامی، اگر کسی که زن حامله را به سقط جنین د لالت می كند ، فرد معمولی باشد علاوه بر پرد اخت دیه، به سه ماه تا 6 ماه حبس محکوم می شود .وی اد امه د اد : در این حالت مرتكب عملا در سقط جنین مباشرت ند اشته، بلكه صرفا با د لالت مادر به خوردن دارو یا به كار بردن سایر وسایل سقط جنین، وی را در ارتكاب جرم مساعدت می كند .

وی ادامه داد : حال اگر همین فرد به زن حامله، عملا در سقط مباشرت داشته باشد و به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط جنین زن شود به مجازات حبس از 6 ماه تا یك سال و پرد اخت دیه محكوم می شود . اما اگر فاعل، پزشک، ماما یا فروشنده دارو یا مشاغل مشابه باشد ، علاوه بر پرداخت دیه، به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهد شد . به عبارتی حداقل مجازات برای دسته دوم دو سال است.

اصغری عنوان كرد : همچنین کسانی که از کادر درمانی رسمی کشور نبوده  و  از افراد عادی هستند   اما خود را پزشک یا ماما معرفی کرده و  با این عناوین اقدام به سقط  جنین کنند ، مجازات دسته د وم در مورد آنها اعمال می شود .

مجازات سقط جنین توسط مادر

طبق ماده 489 ق.م.ا (( هرگاه زنی جنین خود را سقط کند دیه آنرا در هر مرحله ای که باشد باید بپردازد و خود از آن دیه سهمی نمی برد .

مجازات سقط جنین توسط مادر ، پرداخت دیه می باشد که طبق قانون یک نوع مجازات تلقی شده است اما به نظر می رسد در اینجا اشاره به سقط جنین قبل از ولوج روح در جنین باشد .

د)مجازات سقط جنین غیر عمدی ( شبه عمد و خطای محض )

در صورتی که سقط جنین ناشی از ضرب و جرح عمدی باشد ولی مرتکب قصد نتیجه نداشته باشد ( سقط جنین شبه عمد ) و همچنین در موردی که خود ضرب وجرح غیر عمدی باشد مرتکب را نمی توان بعنوان اسقاط جنین عمدی مجازات نمود تنها مجازاتی که درباره او مقرر است همان مجازات ضرب و جرح عمدی به اضافه پرداخت دیه به اضافه پرداخت دیه مطابق مقررات می باشد ولی در صورتی که سقط جنین غیر عمدی ناشی از تقصیر راننده وسایل نقلیه زمینی ، دریایی و هوایی باشد مقصر طبق مواد
714 و 715 و 716 مجازات خواهد شد . دراین مواد قانونگذار برای هر یک از دو صورت وضع حمل قبل از موعد طبیعی که درآن طفل زنده می ماند و سقط جنین مجازات جداگانه ای تعیین نموده است آنچه در این مواد قابل توجه می باشد این است که مقنن بعد از انقلاب برای اولین بار اشاره به وضع حمل قبل از موعد نموده است .