غیبت چیست ؟ چرا غیبت می کنیم

• آیا بررسی كارهای مسئولی از مسئولان نظام جمهوری اسلامی در غیاب او از نظر شرع مقدس، غیبت محسوب می شود؟

غیبت آن است كه عیب پنهانی كسی را پشت سر او بگویند.[۱] اگر صفت ناروا در شخصی باشد یا كاری انجام داده باشد كه گناه است و دیگران از آن بی اطلاع اند و دوست ندارد كسی آن را برای دیگران بازگو كند، بازگو كردن آن پشت سر او برای دیگران غیبت است.[۲] که غیبت هم برای گوینده و هم برای شنونده حرام است.[۳]

در این جا برای روشن تر شدن مصادیق غیبت به نقل بعضی از استفتاها می پردازیم:

سؤال: آیا انتقاد از مسئولین كشور و شهر، غیبت محسوب می شود؟
جواب: چنانچه هدف كوچك كردن آنها باشد، حرام است.[۴]

سؤال: آیا در مسائل سیاسی و اجتماعی غیبت جایز است؟ ملاك و میزان چیست؟
جواب: اگر عنوان غیبت داشته باشد، جایز نیست.[۵]

سؤال: آیا غیبت كردن از یك نفر یا دو نفر نامشخص، حرام است؟
جواب: مانع ندارد.[۶]

سؤال: اگر شخصی قدش كوتاه است و پشت سرش بگویند كه قدش كوتاه است، آیا غیبت محسوب می شود؟
جواب: نسبت به صفات ظاهره كه همه از آن آگاهی دارند، اگر قصد هتك و تحقیر نداشته باشد، اشكال ندارد.[۷]

سؤال: آیا غیبت بچه نابالغ ممیز یا غیر ممیز جایز است؟
جواب: در بچه ممیز جایز نیست.[۸]

سؤال: آیا شوهر می تواند در مقابل دیگران عیوب زنش را بگوید و او را تحقیر كند، اگر چه به شوخی باشد؟
جواب: غیبت كردن مؤمن و نیز تحقیر مؤمن و كاری كه موجب اذیت او می شود، جایز نیست.[۹]

سؤال: آیا گفتگو درباره رسوم، آداب، گفتار، كردار، طرز لباس پوشیدن، شكل ظاهری، ادا در آوردن روستاییها، شهریها و قبائل گوناگون ایران، غیبت محسوب می شود؟
جواب: اگر به قصد عیب جویی و مسخره كردن نباشد، اشكال ندارد.

سؤال: آیا بررسی كارهای مسئولی از مسئولان نظام جمهوری اسلامی در غیاب او از نظر شرع مقدس، غیبت محسوب می شود؟
جواب: بررسی مسائل اجتماعی و انتقادهای سازنده و مثبت، غیبت محسوب نمی شود.[۱۰]

سؤال: در بین بعضی از مردم مرسوم است كه وقتی می خواهند نشانی شخصی را بدهند، مثلاً می گویند: «همان كه قدش كوتاه است» یا «شكمش بزرگ است» و مانند این تعبیرات، اگر آن فرد را بشناسیم و بدانیم كه با این حرفها ناراحت می شود، آیا غیبت محسوب می شود؟
جواب: در صورتی كه این صفات در عرف، جنبه مذمت داشته باشد، جایز نیست.[۱۱]

سؤال: آیا غیبت كردن از مسئول اداره و یا كارمندی كه خلاف مرتكب شده، جایز است؟
جواب: اگر به قصد نهی از منكر باشد و اثر داشته باشد، لازم است.[۱۲]

[۱]. استفتائات مكارم، ج ۱، ص ۱۵۳، س ۵۵۲ـ۵۵۴.
[۲]. استفتائات امام، ج ۲، ص ۶۱۸، س ۹.
[۳]. همان.
[۴]. جامع المسائل فاضل، ج ۱، ص ۲۵۲، س ۹۸۰.
[۵]. همان، س ۹۸۱.
[۶]. استفتائات امام، ج ۲، ص ۶۱۹.
[۷]. همان، س ۱۱.
[۸]. همان، س ۱۴.
[۹]. احكام روابط زن و شوهر، ص ۵۷.
[۱۰]. همان، س ۵۵۷.
[۱۱]. استفتائات جدید مكارم، ج ۱، ص ۱۵۴، س ۵۵۶.
[۱۲]. همان، س ۵۵۵.