قانون تقسیم ترکه
ماده ۳۰۰- در صورت تعدد ورثه هر يک از آنها ميتوانند از دادگاه درخواست تقسيم سهم خود را از سهم ساير ورثه بخواهند.
ماده ۳۰۱- ولي و وصي و قيم هر وارثي که محجور باشد و امين غائب و جنين و کسي که سهمالارث بعضي از ورثه به او منتقل شده است و همچنين موصي له و وصي راجع به موصي به، در صورتي که وصيت به جزء مشاع از ترکه شده باشد حق درخواست تقسيم را دارند.
ماده ۳۰۲- نسبت به درخواست تقسيم مرور زمان جاري نيست و کساني که ذيحق درخواست تقسيم همه وقت ميتوانند اين درخواست را بنمايند.
ماده ۳۰۳- هر گاه يکي از ورثه متوفي غايب مفقودالاثري باشد که وکيل نداشته و درخواست تقسيم اموال متوفي بشود بدواً براي غائب امين معين ميشود و بعد تقسيم به عمل ميآيد.
ماده ۳۰۴- درخواست تقسيم بايد کتبي و مشتمل بر امور زير باشد:
۱- نام و مشخصات درخواست کننده و متوفي.
۲- ورثه و اشخاص ديگري که ترکه بايد بين آنها تقسيم شود و سهام هر يک.
ماده ۳۰۵- پس از وصول درخواست، هر گاه دادگاه محتاج به توضيحاتي باشد درخواست کننده را احضار نموده و توضيحاتي که لازم است از او ميخواهد.
ماده ۳۰۶- دادگاه براي رسيدگي به موضوع درخواست تعيين جلسه نموده و درخواست کننده و اشخاص ذي نفع را احضار مينمايد.
ماده ۳۰۷- درخواست کننده تقسيم ميتواند زمينههائي براي تقسيم ترکه تهيه نموده و به دادگاه تسليم نمايد در اين صورت مراتب در احضاريه نوشته شده و تذکر داده ميشود که مراجعه به زمينههاي نامبرده در دفتر دادگاه مانعي ندارد.
ماده ۳۰۸- وقت رسيدگي بايد طوري معين شود که فاصله بين ابلاغ احضاريه و روز دادرسي کمتر از ده روز نباشد.
ماده ۳۰۹- اشخاص ذي نفع ميتوانند در دادگاه حاضر شده به تراضي قراري راجع به مقدمات تقسيم يا طرز تقسيم اموال بگذارند. در اين صورت دادگاه صورت مجلسي مشتمل بر قرارداد نامبرده تنظيم مينمايد.
ماده ۳۱۰- هر گاه يک يا چند نفر از اشخاص ذي نفع در تنظيم قرارداد مذکور فوق شرکت نداشته و رضايت خود را اظهار ننموده باشند دادگاه نتيجه تصميمي را که مربوط به شخص غائب است به او اعلام مينمايد با ذکر اينکه ميتواند در ظرف مدت معيني در دفتر دادگاه حاضر شده و به قرارداد مراجعه نموده و رضايت يا عدم رضايت خود را اعلام دارد.
ماده ۳۱۱- در اخطار مذکور در فوق قيد ميگردد هر گاه شخص غائب در مدت معينه در دفتر حاضر نگردد و يا رضايت و عدم رضايت خود را اظهار نکند بر طبق قرار مذکور در ماده ۳۰۹ قضيه حل خواهد شد.
ماده ۳۱۲- هر گاه شخص غائب در اثر عذر موجهي حاضر نشده باشد و درخواست وقت جديدي نمايد تا رضايت و عدم رضايت خود را اعلام دارد دادگاه وقت جديدي براي او معين خواهد نمود.
ماده ۳۱۳- در صورتي که تمام ورثه و اشخاصي که در ترکه شرکت دارند حاضر و رشيد باشند به هر نحوي که بخواهند ميتوانند ترکه را مابين خود تقسيم نمايند ليکن اگر مابين آنها محجور يا غائب باشد تقسيم ترکه به توسط نمايندگان آنها در دادگاه به عمل ميآيد.
ماده ۳۱۴- در صورتي که ورثه تراضي در بهاي اموال غير منقول مورد درخواست تقسيم ننمايند اموال نامبرده بايد توسط کارشناس ارزيابي شود و اموال منقول در صورتي ارزيابي ميگردد که به ارزيابي در موقع تحرير ترکه به جهاني نتوان ترتيب اثر داد.
ترتيب انتخاب کارشناس و مقررات راجع به کارشناس که در آئين دادرسي مدني مقرر است در تقسيم رعايت ميشود.
ماده ۳۱۵- کارشناس بايد بهاي اموال مورد درخواست تقسيم و قابل قسمت بودن و يا قابل قسمت نبودن آنها را معين و سهام را تعديل نمايد. کارشناس بايد براي ارزيابي اموال، بهاي روز ارزيابي را در نظر بگيرد.
ماده ۳۱۶- تقسيم طوري به عمل ميآيد که براي هر يک از ورثه از هر نوع اموال حصهاي معين شود و اگر بعضي از اموال بدون زيان قابل قسمت نباشد ممکن است آن را در سهم بعضي از ورثه قرارداد و برابر بهاي آن از ساير اموال در سهم ديگران منظور نمود و اگر تعديل محتاج به ضميمه پول به اموال باشد به ضميمه آن تعديل ميشود.
ماده ۳۱۷- در صورتي که مالي اعم از منقول يا غير منقول قابل تقسيم و تعديل نباشد ممکن است فروخته شده بهاي آن تقسيم شود.
ماده ۳۱۸- در صورتي که بعضي از ورثه مديون متوفي باشند ممکن است دين را در سهم خود آنها قرار داد.
ماده ۳۱۹- در صورتي که پس از تعديل سهام ورثه به تعيين حصه تراضي ننمايد سهام آنها به قرعه معين ميشود.
ماده ۳۲۰- در موردي که تقسيم از طريق قرعه انجام ميگردد بايد جلسهاي که براي قرعه معين شده به اشخاص ذي نفع اطلاع داده شود و اگر بعضي از اشخاص نامبرده حاضر نشوند دادگاه بخش به درخواست اشخاص حاضر اقدام ه قرعه و تعيين سهام مينمايد.
ماده ۳۲۱- هر گاه يکي از ورثه غائب يا محجور باشد براي غائب و محجور امين يا قيم معين و پس از آن تقسيم به عمل ميآيد.
ماده ۳۲۲- پس از تمام شدن تقسيم، دادگاه صورت مجلسي تنظيم نموده و در آن مقدار ترکه و سهم هر يک از وراث و آنچه براي تاديه ديون و اجراء وصيت منظور شده تصريح مينمايد.
ماده ۳۲۳- صورت مجلس مذکور فوق بايد به امضاء يا مهر صاحبان سهام و امضاء دادرس دادگاه برسد و هر گاه بعضي از صاحبان سهام نباشند يا نتوانند و يا نخواهند امضاء کنند جهت امضاء نکردن آنها در صورت مجلس قيد ميشود و اين صورت مجلس در دفترخانه دادگاه باقي خواهد ماند.
ماده ۳۲۴- دادگاه بر طبق صورت مجلس مذکور در دو ماده فوق تقسيمنامه به عده صاحبان سهام تهيه نموده و به آنها ابلاغ و تسليم مينمايد.
اين تصميم دادگاه حکم شناخته شده و از تاريخ ابلاغ در حدود قوانين قابل اعتراض و پژوهش و فرجام است.
ماده ۳۲۵- هر يک از ورثه پس از تقسيم، مالک مستقل سهم خود خواهد بود و هر تصرفي که بخواهد مينمايد و به حصه ديگران حقي ندارد.
ماده ۳۲۶- مقررات قانون مدني راجع به تقسيم در مورد تقسيم ترکه جاري است و نيز مقررات راجع به تقسيم که در اين قانون مذکور است در مورد تقسيم ساير اموال جاري خواهد بود.