قرارداد کار چگونه نقض می شود؟ کارگران بخوانند!

در دنیای مدرن به منظور جلوگیری از اختلافات و تثبیت حقوق کارگر، کارمند و کارفرما ضمن اشتغال، قرارداد كارى تنظيم می کند و قرارداد توسط افراد ذینفع امضا می شود. اغلب افراد تازه کار و بی تجربه، اطلاعات کافی درباره مفاد قانونی مربوط به قراردادهای کاری را ندارند؛ متاسفانه در بسیاری از موارد، از همین عدم آگاهی کارگران سوءاستفاده شده و قراردادی به ضرر آنها به تایید و امضا می رسد! به همین دلیل آگاهی از مراتب عقد قرارداد و شروط نقض آن، پیش از هر اقدامی الزامی می باشد.

در مقاله «قرارداد کار چگونه نقض می شود؟ کارگران بخوانند!» مستند به مواد قانونی و تحت نظر کارشناسان مجرب، به پرسش های پرتکرار این حیطه پاسخ داده می شود.

قرارداد کار چیست؟

پیش از آنکه به شرایط نقض و فسخ قراردادهای کاری پرداخته شود، ابتدا لازم است که درک صحیحی از چیستی اینگونه قراردادها و انواع آن، به وجود بیاید؛ قانونگذار ضمن ماده 7 قانون کار، ماهیت قرارداد کاری را اینگونه شرح می کند:

«قرارداد کار عبارت است از قراردادی کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا غیرموقت برای کارفرما انجام می دهد.»

بر اساس ماده فوق، بسته به اهمیت سمتی که در حال واگذار شدن است، قرارداد کاری به صورت شفاهی یا کتبی بسته می شود؛ تنظیم قرارداد کاری کتبی برای شغل‎های دولتی الزامی می باشد. همچنین بسیاری از کارمندان/کارگران و کارفرمایان مشاغل غیردولتی نیز برای جلوگیری از اختلافات احتمالی و کلاهبرداری، تمایل به ثبت قراردادی قابل استناد در مراجع قضایی دارند.

از مهمترین مواردی که باید طی قرارداد کاری شفاهی یا نوشتاری بدان پرداخته شود، میزان دستمزد کارگر بر ا‌ساس مبلغ پایه تعیین شده توسط سازمان های ذیصلاح است؛ همچنین ابراز عنوان کار یا در صورت عدم وجود عنوان، بیان شرح کاری که کارفرما در قبال آن حق الزحمه را‌ پرداخت می کند، الزامی می‌ باشد.

از دیگر مواردی که می توان در متن قرارداد کاری بدان پرداخت، میزان ساعات کاری کارگر در طول روز است (شیفت پاره وقت یا تمام وقت)؛ روزهای تعطیل در هفته و تعداد روزهایی که کارفرما می تواند مرخصی بدهد نیز قابل بیان می باشد.

پس از وقوع اپیدمی به دلیل بیماری کرونا، شغل هایی تحت عنوان دورکاری به میان آمدند؛ مشخص شدن ساعات کاری، مسئولیت ها و روزهایی که پروژه باید به کارفرما تحویل داده شود (در بعضی کارها) نیز از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری‌ می کند.

بازه زمانی که کارگر مشغول به کار می شود نیز از عوامل قابل ثبت در قرارداد کاری است؛ به عبارت دیگر، تاریخ شروع و اتمام کار در بعضی از انواع قرارداد کاری ثبت می شود. مکتوب شدن یا نشدن همین مورد، باعث به وجود آمدن انواع قرارداد کاری شده است.

انواع قرارداد کاری

طبق داده های وزارت کار و قوانین مربوطه، سه نوع قرارداد کاری وجود دارد؛ همانطور که پیش تر به آن اشاره شد، دلیل تفکیک اینگونه قراردادها به انواع مختلف، بازه زمانی اشتغال فرد در سمت دولتی یا غیردولتی می باشد:

الف) قرارداد کاری موقت

اگر در قرارداد علاوه بر اطلاعات هویتی طرفین، مبلغ حق الزحمه، شرح کار و ساعات کاری، به بازه زمانی دقیقی که کارمند یا کارگر ملزوم به اشتغال طی آن است نیز اشاره شود، قرارداد کاری از نوع موقت می باشد.

به زبان دیگر کارفرما و کارگر باید بر سر تاریخ شروع و پایان همکاری به توافق برسند؛ اگر با فرا رسیدن تاریخ انقضای قرارداد کاری، اقدامی برای تمدیدش صورت نگیرد، مسئولیت طرفین نیز تمام می شود.

اگر قرارداد کاری موقت از نوع شفاهی باشد، کارگر می تواند مدعی تمدید شدن قرارداد از طرف کارفرما شود و سپس خواستار اعمال پیگرد قانونی علیه وی باشد! در صورت رای موافق مقام قضایی،‌ رئیس مجبور به پرداخت خسارت یا ارائه پروژه کاری و پرداخت حق السعی به کارگر است؛ حتی اگر دیگر نیاز به نیروی‌ کار نداشته باشد.

ب) قرارداد کاری غیر موقت

در تبصره دوم ماده 7 قانون کار، قرارداد های غیر موقت کاری که در گذشته با اصطلاح قرارداد دائم شناخته می شدند، اینگونه شرح شده است:

«کارهایی که طبیعت آن ها جنبه مستمر دارد، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد دائمی (غیر موقت) تلقی می‌ شوند.»

طبق ماده مذکور، تاریخ انقضای همکاری بین کارفرما و کارگر در قرارداد کاری غیر موقت بیان نمی شود و اشتغال زیردست، حالتی مستمر دارد؛ علارغم استمرار کار، استفاده از عنوان دائمی برای اینگونه قراردادها تقریبا منسوخ شده است، چراکه بروز حوادث و فوت یکی‌ طرفین می تواند باعث ابطال قرارداد بشود. بدیهی است که قرارداد کاری غیر موقت، نیازی به تمدید ندارد.

ج) قرارداد کاری معین

برای شغل هایی با ماهیت غیر مستمر امکان ثبت قرارداد کاری معین وجود دارد؛ بدین گونه که پروژه ای از کارفرما به کارمند یا کارگر محول می شود و پس از اتمام، تحویل و تایید صحت کار، دستمزد قابل مطالبه است. برای پروژه های نقشه کشی و اغلب دورکاری ها می توان قرارداد کاری معین تنظیم نمود.

شروط فسخ قرارداد کاری چیست؟

در قراردادهای کاری موقت، با فرا رسیدن تاریخ‌ پایان همکاری که بر سر آن توافق شده، قرارداد فسخ می شود.

در قرارداد های کاری معین، معمولا تاریخ تحویل پروژه تعیین می شود، اما امکان تحویل زودهنگام یا تمدید ددلاین (تاریخ تحویل) نیز وجود دارد؛ بنابراین تاریخ فسخ اینگونه قراردادها، مستقیما وابسته به زمان اتمام و تقدیم پروژه است.

قراردادهای کاری غیر موقت تنها در صورت بروز حوادثی که کارگر را جسمی‌ یا روحی برای انجام کار نامناسب می گرداند، فوت، بازنشستگی و استعفا فسخ می شوند؛ موارد مذکور در این بند، به علاوه توافق دو طرفه کارفرما و کارگر می تواند دلیل فسخ تمامی انواع قراردادهای کاری باشد.

هرگونه قصور در مسئولیت ها از سمت طرفین مثل عدم پرداخت دستمزد و کوتاهی در انجام کار نیز می تواند ملازم فسخ قرارداد را نیز فراهم کند. در چنین موقعیت هایی می توانید از یک وکیل که در این زمینه تخصص لازم را دارد مشورت بگیرید. کلیک کنید تا با بهترین وکیل اصفهان و سایر وکلا در شهرهای دیگر آشنا شوید.

مراجع ذیصلاح برای حل اختلافات شغلی کدامند؟

طبق دستور العمل معرفی شده در قانون کار، در صورت عدم سازش و بروز اختلافات میان کارفرما و کارگر/کارمند، طرف شاکی باید ابتدا به شورای اسلامی کار مراجعه کند. در صورتی که در محل سکونتتان این مرجع در دسترس نباشد، درخواست شما باید در انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی کارگران و کارمندان و کارفرما مطرح شود.

شما می توانید با مراجعه به سایت دادخواه وکالت، اطلاعات کامل تری در رابطه با این موضوع بدست آورید و لیستی از وکلا که می توانند در این زمینه به شما مشاوره دهند را مشاهده کنید تا همه چیز به بهترین شکل سپری شود!

کلام آخر

در قرارداد کاری حق الزحمه کارگر، شرح کار موردنظر کارفرما، ساعات کاری، روزهای تعطیل در هفته، بازه زمانی اشتغال و… قابل ذکر است؛ اینگونه قراردادها بر اساس مدت زمان اشتغال به سه نوع موقت، غیر موقت و معین تقسیم می شوند. در این مقاله در رابطه با هریک از این حالت ها صحبت کردیم و در رابطه با اینکه قرارداد کار چگونه نقض می شود نیز گفتیم! اکنون شما می توانید با اطلاعات کاملی که دارید، بهترین عملکرد را از خود در رابطه با این موضوع نشان دهید.