مجازات سرقت مسلحانه در قانون جمهوری اسلامی ایران چیست

• هر گاه یک یا چند نفر منزلی را سرقت کنند و حد اقل یک نفر از آنها مسلح باشد ویا هیچ یک مسلح نباشد اما در موقع سرقت در مقام هتک ناموس برایند به مجازات اعدام یا حبس ابد محکوم می شوند .

از آنجائیکه جرم و مجازات در قانون و حقوق تعاریف خاص خود را دارد سرقت در موارد مختلف از جمله جرایمی است که در اسلام به آن اشاره و مجازات هم برای آنان در نظر گرفته شده است اما تشخیص اینکه سرقتی که انجام شده آیا اندازه اجرای حدود است یا خیر در قانون پیش بینی شده است که سرقتی که مجازات آن اجرای حدود باشد باید شروطی داشته باشد، سرقت هم مسلحانه که از انواع سرقت های خشن محسوب می شود از جمله سرقت هایی است که می تواند حدود در مورد آن اجرا شود.

اگر چه مجازات در حقوق و قانون اسلامی به سه دسته حد، قصاص و دیه تقسیم می شود در قوانین مجازات ایران که بر گرفته از شرع اسلام است علاوه بر اینکه قوانین مجازات اسلامی اعمال می شود مجازات تعزیری و بازدارنده هم وجود دارد، سرقت نیز آن از دسته جرایمی است که در حقوق اسلام به آن اشاره و مجازات هم برای آن در نظر گرفته شده است و سرقت در هر مواردی حد مجازاتی هم برای آن در نظر گرفته است، اما تفاوت آن و در نظر گرفتن مجازات و کیفر خواست برای سرقت های مسلح در این است که چون با سلاح غیر مجاز گاه ابزاری برای تهدید صورت گرفته است که می تواند منجر به مرگ طرف مقابل و قتل شود به همین دلیل مجازات “حبس”، دیه و یا حتی اعدام برای آنها در نظر گرفته می شود.

در زمینه هر جرمی به ویژه سرقت یا حتی سرقت مسلحانه قاضی صادر کننده رای به سلیقه خود نمی تواند سارق مسلح را به حد یا اعدام محکوم کند او باید شرایطی که سرقت در آ‌ن انجام شده و فردی که مورد سرقت واقع شده و شخصی که مرتکب این جرم شده است را مورد بررسی قرار دهد و بعد تصمیم گیری کند.

برابر قوانین شرعی و مقررات کیفری برای اجرای حد سرقت باید شرایطی باشد که هر یک از این شرایط نباشد امکان اجرای حد نیست که عبارتند از: 

1-سارق باید بالغ باشد.

2-سارق به سرقت وادار نشده باشد و بداند که مال دیگری را می رباید.

3-سارق بداند که این عمل حرام است و صاحب مال ،مال را در حرز قرار داده باشد.

4-سارق در حال اضطرار سرقت نکرده باشد.

5-سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد.

6-سارق مال را به قصد دزدی برداشته باشد.

7-مال مسروقه در حرز متناسب قرار گرفته باشد.

8-مال مسروقه از اموال دولتی و وقف نباشد.

با این شرایط بسیار نادر و بعید است که بتوان این شرایط را در کنار هم دید و حد سرقت را بر سارق اجرا کنیم .البته باز هم شرایطی برای اجرای حد دارد مانند پیش از شکایت صاحب مال سارق را نبخشیده باشد یا سارق قبل از اثبات جرم از این گناه توبه نکرده باشد.

همچنین سارق مسلح و راهزن هرگاه با اسلحه امنیت مردم یا جاده را برهم زند و رعب و وحشت ایجاد كند محارب محسوب شده و به یكی از كیفرهای ذیل محكوم می شود :

1-    قتل .

2-    آویختن به دار .

3-    قطع دست راست و پای چپ .

4-    تبعید به دیاری دیگر .

شرایط و اركان راهزنی :

1-    محل وقوع جرم سرقت راهزنی و مسلحانه باید یكی از راههای خارج شهر یا روستا باشد .

2-    سلاح راهزن اعم از سلاح سرد مثل شمشیر و یا گرم مثل تفنگ باشد .

3-    كمین كردن و غافلگیر ساختن و تهاجم علنی به عابرین .

4-    مقید نبودن سارقین به تعداد معین ، راهزن می تواند حتی یك نفر باشد .

5-    تقدیم حفظ امنیت راهها بر حفظ اموال در اقدام مامورین .

6-    غیرقابل گذشت بودن حد محاربه و افساد فی الارض .

سرقت مسلحانه از بانكها و نظایر آن :

سرقت مسلحانه از بانك ها و صرافی ها و نظایر آن مجازات حبس ابد یا اعدام دارد .

سرقت مسلحانه از منزل :

هر گاه یک یا چند نفر منزلی را سرقت کنند و حد اقل یک نفر از آنها مسلح باشد ویا هیچ یک مسلح نباشد اما در موقع سرقت در مقام هتک ناموس برایند به مجازات اعدام یا حبس ابد محکوم می شوند .

در صورتی که ساکنان منزل در مقام دفاع از مال یا ناموس برایند و در این میان مرتکب قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند ،از مجازات معاف هستند . ماموران در هنگام دستگیری سارقین اگر باعث قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند ، از مجازات معاف هستند .

جرم سرقت مستلزم تعزیر در قانون مجازات اسلامی :

ماده 651 : [هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد ، مرتكب از پنج تا بیست سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محكوم می گردد .]

شرایط پنج گانه :

1- سرقت در شب واقع شده باشد .

2- سارقین دو نفر یا بیشتر باشند .

3- یك یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند .

4- از دیوار بالا رفته یا حرز را شكسته یا كلید ساختگی به كار برده یا اینكه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار كرده یا برخلاف حقیقت خود را مامور دولتی قلمداد كرده یا در جایی كه محل سكنی یا مهیا برای سكنی یا توابع آن است سرقت كرده باشند .

5- در ضمن سرقت كسی را آزار یا تهدید كرده باشند .

توضیح :

– درصورتی سارق یا سارقین به مجازات مذكور درماده 651 محكوم می شوند كه سرقت همه پنج شرط اخیر الذكر را دارا باشد .

– مجازات شروع به سرقت های مذكور در مواد 654-651 قانون مجازات اسلامی مصداق داشته وشروع كننده به سرقت ها از نوع مذكور در مواد اخیر الذكر به مجازات حبس تا 5 سال و شلاق تا 74 ضربه محكوم خواهند شد .

ماده 656 : [درصورتی كه سرقت جامع شرایط حد نباشد و مقرون به یكی از شرایط زیر باشد مرتكب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق محكوم می شود :]

شرایط شش گانه :

1- سرقت درجایی كه محل سكنی یا مهیا برای سكنی یا در توابع آن یا در محل های عمومی از قبیل مسجد و حمام و غیر اینها واقع شده باشد .

2- سرقت درجایی واقع شده باشد كه به واسطه درخت یا بوته یا پرچین یا نرده محرز بوده و سارق حرز را شكسته باشد .

3- درصورتی كه سرقت در شب واقع شده باشد .

4-سارقین دو نفر یا بیشتر باشند .

5- سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری كه به اتفاق مخدوم به آنجا رفته یا شاگرد یا كارگر بوده و یا درمحلی كه معمولاً محل كار وی بوده از قبیل خانه ، دكان ، كارگاه ، كارخانه و انبار سرقت نموده باشد .

6-   هرگاه اداره كننده هتل و مسافرخانه و كاروانسرا و كاروان و بطور كلی كسانیكه به اقتضای شغل اموالی در دسترس آنان است تمام یا قسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند .

7-    توضیح : – برای محكومیت و مجازات سارق تحقق یكی از شروط ششگانه كافیست .

– شروع به جرم سرقت در این قبیل سرقت ها مصداق و مجازات ندارد .