آیا تقلب در امتحان جرم است / مجازات تقلب در امتحانات

• برای دانش آموزان متقلب و متخلف نیز بر اساس آیین نامه های موجود، مجازات هایی وجود دارد؛ منتها آنچه در خصوص تقلب مجرمانه بر مبنای ماده 541 قانون مجازات اسلامی گفته شد، فقط درباره دانش آموزانی مصداق دارد که داخل در سن مسئولیت کیفری شده باشند.

اردیبهشت و خرداد در نیمه اول سال و دی و بهمن در نیمه دوم، برای دانش آموزان و دانشجویان، رنگ و بوی امتحان و احتمالا شب بیداری دارد. برخی با شب بیداری، درس می خوانند و برخی هم برای تقلب کردن فکر و برنامه ریزی می کنند. در این نوشتار می خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که کدام نوع از تقلب، نه تنها به خاطره شدنش نمی ارزد بلکه در صورت لو رفتن ماجرا می تواند پای دانش آموز یا دانشجو را به دادسرا و دادگاه باز کند.

اردیبهشت و خرداد در نیمه اول سال و دی و بهمن در نیمه دوم، برای دانش آموزان و دانشجویان، رنگ و بوی امتحان و احتمالا شب بیداری دارد. برخی با شب بیداری، درس می خوانند و برخی هم برای تقلب کردن فکر و برنامه ریزی می کنند. تقلب در امتحان، گاهی پای ثابت خاطرات خیلی  از افراد است و کاربلدهای این عرصه به خوبی می دانند که تقلب، انواعی دارد. در این نوشتار می خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که کدام نوع از تقلب، نه تنها به خاطره شدنش نمی ارزد بلکه در صورت لو رفتن ماجرا می تواند پای دانش آموز یا دانشجو را به دادسرا و دادگاه باز کند.
ماده 541 قانون مجازات اسلامی مصوب 6 خرداد 1375 مقرر می دارد: «هر کس به جای داوطلب اصلی هر یک از آزمون ها اعم از کنکور ورودی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ، دانشسراها، مراکز تربیت معلم ، اعزام دانشجو به خارج از کشور یا امتحانات  داخلی و نهایی واحدهای مزبور یا امتحانات دبیرستان ها، مدارس  راهنمایی و هنرستان ها و غیره در جلسه امتحان شرکت کند حسب  مورد مرتکب و داوطلب علاوه بر مجازات اداری و انتظامی به 200 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد».

با توجه به این ماده، می بینیم که قانونگذار، تنها این نوع از تقلب یعنی جای دیگری امتحان دادن را هم برای شخصی که امتحان می دهد و هم شخصی که داوطلب اصلی است، مستوجب مجازات دانسته است. البته شاید به ظاهر، میزان جزای نقدی مقرر برای این جرم، کم باشد. اما همین که یک دانش آموز یا دانشجو مرتکب عملی شود که عنوان مجرمانه دارد، بی تردید از نظر اجتماعی و شخصیتی لطمه بزرگی خواهد خورد و جامعه به او به چشم یک فرد قانون شکن و مجرم نگاه می کند.
البته این به معنای آن نیست که سایر تقلب ها، بدون مجازات است. منتها این نوع از تقلب، سنگین تر از یک «تخلف» تلقی می شود وگرنه سایر تقلب ها نیز به موجب آیین نامه انضباطی مصوب آموزش پرورش یا وزارت علوم، با برخوردهای سنگینی مواجه خواهند شد؛ چنانکه براساس  آیین نامه انضباطی دانشگاه ها، استفاده از هرگونه جزوه، یادداشت، نوشته، کتاب، رد و بدل کردن هر گونه نوشته با سایر دانشجویان در جلسه امتحان، به همراه داشتن کارت دانشجویی جعلی، ننشستن در محل تعیین شده، فرستادن فرد دیگری به جای خود در جلسه امتحان، نوشتن هرگونه اطلاعات درسی روی دست، رد و بدل کردن هر گونه وسیله نظیر ماشین حساب و استفاده از تلفن همراه بدون هماهنگی، همچنین نگاه کردن از روی ورقه امتحانی دانشجوی مجاور یا نشان دادن ورقه به وی، بر هم زدن نظم جلسه امتحان و هر گونه مشاجره با مراقبان، خروج و بازگشت غیرمجاز به امتحان و… از مصادیق تخلف و تقلب در امتحانات محسوب می شود و اگر فرد متخلف در امتحان از تقلب منتفع شده باشد، در امتحان درس مربوطه نمره «بیست و پنج صدم» برایش لحاظ شده و متناسب با نوع تقلب به یکی از تنبیهات اخطار شفاهی، تذکر کتبی بدون درج در پرونده دانشجو، اخطار کتبی بدون درج در پرونده دانشجو، تذکر کتبی و درج در پرونده دانشجو یا توبیخ کتبی و درج در پرونده دانشجو محکوم خواهد شد.

در این آیین نامه همچنین گفته شده: در صورت تکرار تخلف از سوی دانشجو، این تنبیهات به ترک موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال بدون احتساب سنوات، ترک موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال با احتساب سنوات، منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال بدون احتساب سنوات یا ترک از تحصیل به مدت دو نیمسال با احتساب در سنوات قابل تشدید است.
برای دانش آموزان متقلب و متخلف نیز بر اساس آیین نامه های موجود، مجازات هایی وجود دارد؛ منتها آنچه در خصوص تقلب مجرمانه بر مبنای ماده 541 قانون مجازات اسلامی گفته شد، فقط درباره دانش آموزانی مصداق دارد که داخل در سن مسئولیت کیفری شده باشند. طبق ماده 146 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 92 افراد نابالغ مسوولیت كیفری ندارند و بر اساس ماده 147 نیز سن بلوغ، در دختران و پسران، به ترتیب 9 و 15 سال تمام قمری است.