اگر چک یا دسته چک گم شد چه کاری باید کنیم ؟

• صاحب چک در چنین شرایطی باید به مراجع قضایی مراجعه کرده و اثبات کند که طلبش پابرجا است و به دلایلی سند مورد نظر که همان چک است از بین رفته است. شرایط اثبات این مدعا هم ممکن است اقرار بدهکار، شهادت، وجود ادله‌هایی مثل فاکتور و غیره باشد.

مطابق ماده ۳۱۰ قانون تجارت : (چک نوشته ایست که بموجب آن صادر کننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد کلا یا بعضا مسترد یا به دیگری واگذار می کند).

برگه چک یک سند و رسید برای صاحب حق است که از طریق آن بتواند به حق و طلب مالی خود برسد. این تعریف با توجه به مشخصات و خصوصیات چک جامع و منع به نظر نمی رسد زیرا:

۱ – چک در مقام دعوی و دفاع قابل استناد است بنابراین طبق ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی (نوشته) نیست بلکه سند است .

۲- چک به مجرد رویت و مطالبه باید پرداخت شود.

۳ – محل چک ممکن است پول و یا اعتبار قابل استفاده باشد حال آنکه در ماده ۳۱۰ قانون تجارت فقط به ذکر (وجه) اکتفا شده است.

از این رو با توجه به مشخصات فوق الاشعار چک را می توان به طریق زیر تعریف کرد: (چک سندی است که به موجب آن صادر کننده به محال علیه دستور وجوه یا اعتباری را که در نزد او دارد کلا یا بعضاً مسترد سازد , یا به محال و یا قائم مقام قانونی وی بپردازد).

حال اگر در شرایطی که خارج از اختیار صاحب چک است مانند سیل، زلزله و آتش سوزی، این برگه طلب از بین برود و یا گم شود، طلب و حق مالی فرد از بین نخواهد رفت بلکه نحوه اثبات این حق از بین رفته و به عبارت بهتر تغییر کرده است.

صاحب چک در چنین شرایطی باید به مراجع قضایی مراجعه کرده و اثبات کند که طلبش پابرجا است و به دلایلی سند مورد نظر که همان چک است از بین رفته است. شرایط اثبات این مدعا هم ممکن است اقرار بدهکار، شهادت، وجود ادله‌هایی مثل فاکتور و غیره باشد.

قانونگذار در قانون تجارت به تشریح شرایط این گونه پرداخته و توضیح داده است که:

ماده 261 – در صورت گم شدن براتی كه هنوز قبول نشده است صاحب آن می‌تواند وصول وجه آن را برحسب نسخه ثانی یا ثالث یا رابع الخ تقاضا كند.

ماده 262 – اگر نسخه مفقود نسخه باشد كه قبولی در روی آن نوشته شده تقاضای پرداخت از روی نسخه‌های دیگر فقط بموجب امر محكمه پس از دادن ضامن بعمل می‌آید.

ماده 263 – اگر شخصی كه برات را گم كرده اعم از این كه قبولی نوشته شده یا نشده باشد می‌تواند نسخه ثانی یا ثالث یا رابع الخ را تحصیل نماید پس از اثبات اینكه برات متعلق به او است می‌تواند بادادن ضامن تادیه وجه آن را بموجب امر محكمه مطالبه كند.

ماده 264 – اگر با وجود تقاضایی كه در مورد مواد 261و262و263 بعمل آمده است از تادیه وجه برات امتناع شود صاحب برات مفقود می‌تواند تمام حقوق خود را به موجب اعتراض نامه محفوظ بدارد.

توضیح این که قانونگذار در ماده 309 قانون تجارت آورده است که تمام مقررات راجع به بروات تجارتی درمورد فته طلب نیز لازم الرعایه است.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که افرادی که در اینگونه شرایط دچار بدهکاری شده و نمی‌توانند اقراض خود را پرداخت کنند ممکن است خود را ورشکسته اعلام کنند.