خشونت علیه زنان

خشونت علیه زنان اقسام گوناگونی دارد؛ از شناخته‌شده‌ترین آنها که همان خشونت فیزیکی است، تا خشونت‌های دیگر کلامی، جنسی، روانی، مالی، اجتماعی و حتی شغلی، سیاسی و قانونی. اما نگاه مواد قانونی ما نسبت به خشونت‌هایی که علیه زنان صورت می‌گیرد چیست؟ این خشونت‌ها تا چه حدی در قانون تعریف شده، قابل پیگیری و مجازاتند؟

گفت‌وگوی ما با بهمن کشاورز، حقوقدان و رییس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران را در این زمینه بخوانید.

در بین راهکارهایی که برای حذف آزار و خشونت علیه زنان مطرح می‌شود، قوانین و مقررات نقش بسیار مهمی دارند. قوانین کشور ما به موضوع خشونت علیه زنان چه نگاهی دارند؟

با توجه به آنچه که در مقدمه قانون اساسی تحت عنوان زن در قانون اساسی آمده، می‌توان نتیجه گرفت که این قانون در پی برقراری ارزش و کرامتی بالاتر و والاتر برای زنان است و مفاد دو اصل 20 و 21 قانون اساسی از یک سو تساوی حقوق زن و مرد و از دیگر سو وظیفه دولت را در خصوص تضمین حقوق زنان اعلام کرده است. به این ترتیب این مساله که زنان باید از هر نوع تعرض جسمی، روانی و اخلاقی مصون باشند امری کاملا بدیهی است و ظاهرا نباید نیاز به تصریح باشد اما در عمل می‌بینیم که چنین نیست و زنان چه در محیط خانواده، چه در محیط کار و چه در کوچه و خیابان در معرض تعرض‌ها و خشونت‌های گوناگونی قرار دارند.

قانونگذار در این خصوص آنگونه حساس است که در ماده 619 قانون مجازات اسلامی مقرر داشته «هرکس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان شود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین کند، به حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.» توجه شود که قانونگذار به تعیین مجازات حبس و شلاق، هردو با هم، توجه داشته است.

اداره حقوقی قوه قضاییه هم در نظریه شماره 4895/7 که در تاریخ 10/ 8/ 83 صادر شده اعلام کرده است «هرگاه مسلم شود که مردی به قصد مزاحمت زنی را تعقیب کرده با عدم به کار بردن لفظ یا الفاظ هم قابل مجازات است» این همان حکمی است که در آیین‌نامه امور خلافی مصوب 1324 شمسی تحت عنوان تعقیب مصرانه آمده بود و مجازات آن صرفا جزای نقدی یا حبس تکدیری بود. ملاحظه می‌شود قانونگذار برای همان جرم خلافی در ماده 619، با توجه به نظریه‌ای که ذکر شد، حبس تا شش ماه و شلاق تعیین کرده است حتی اگر تعقیب مصرانه خانم‌ها توام با بیان الفاظی نباشد.