-
سوالي كه ممكن است مطرح شود، آن است كه در صورت استحقاق زن به تعيين مهرالمثل، چه زماني را بايد در نظر گرفت، زمان عقد يا زمان نزديكي؟ جواب آن است كه تعيين ميزان مهرالمثل بايد به قيمت زمان نزديكي باشد و با توجه به ارزش‌هاي آن زمان تعيين شود، چراكه در آن روز است كه مهرالمثل بر ذمه شوهر ثابت و واجب مي‌شود.
مهريه انواع مختلفي دارد كه يكي از آنها مهرالمثل است. از نظر حقوقي مهرالمثل، به مهري گفته مي‌شود كه به موجب قرارداد تعيين نشده بلكه مقدار آن بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، زيبايي، تحصيلات و همچنين موقعيت خانوادگي و اجتماعي وي تعيين مي‌شود.
به موجب ماده «1091» قانون مدني براي تعيين مهرالمثل بايد حال زن از حيث شرافت خانوادگي و ساير صفات و وضعيت او نسبت به امثال و اقران و اقارب و همچنين معمول محل و غيره در نظر گرفته شود.
الف) به موجب ماده «1100» قانون مدني، در صورتي كه مهرالمسمي (مهري كه زن و مرد در هنگام عقد ازدواج با تراضي تعيين مي‌كنند) مجهول باشد، ماليت نداشته باشد يا ملك غير باشد، در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و در صورت سوم مستحق مثل يا قيمت آن خواهد بود، مگر اينكه صاحب مال اجازه و تنفيذ كند. اين ماده شامل دو بخش است:
1- به موجب اين ماده اگر مهرالمسمي مجهول باشد يا ماليت نداشته باشد و مثل آن نيز معلوم نباشد، در اين صورت زن مستحق مهرالمثل خواهد بود.
2- اگر مهر المسمي، مال غير باشد و صاحب مال آن را اجازه (تنفيذ) نكند در اين صورت زن مستحق مثل يا قيمت آن خواهد بود، چراكه تعيين مهر از مال ديگري يك معامله فضولي و غيرنافذ است كه مالك مي‌تواند آن را رد يا تنفيذ كند كه در صورت تنفيذ، مهر صحيح و در صورت رد، مهر باطل خواهد بود و زن مي‌تواند مثل يا قيمت آن را از مرد مطالبه كند.
ب) به موجب ماده «1087» قانون مدني اگر در نكاح دايم مهر ذكر نشده يا عدم مهر شرط شده باشد، نكاح صحيح است و طرفين مي‌توانند بعد از عقد، مهر را به تراضي معين كنند و اگر قبل از تراضي بر مهر معين، بين آنها نزديكي واقع شود، زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود؛ با اين توضيح كه گاهي مقصود آن است كه نكاح بدون مهرالمسمي باشد نه اينكه هيچ‌گونه مهري در آن وجود نداشته باشد، اين‌گونه شرط صحيح است و بعد از نزديكي زن مستحق مهرالمثل خواهد بود.
گاهي مقصود آن است كه زن هيچ‌گونه مهري نداشته باشد كه اين شرط باطل است زيرا مخالف مقصود قانون‌گذار براي حمايت از زن است اما لطمه‌اي به اساس عقد نكاح نخواهد زد زيرا مهريه يك امر تبعي است و به اساس عقد نكاح خدشه‌اي وارد نخواهد كرد؛ ضمن اينكه به موجب ماده «1088» قانون مدني اگر يكي از زوجين قبل از تعيين مهر و قبل از نزديكي بميرد، زن مستحق هيچ‌گونه مهري نخواهد بود.
ج) مورد ديگري كه زن مستحق مهرالمثل خواهد بود به موجب ماده «1099» قانون مدني است كه مي‌گويد: در صورت جهل زن به فساد نكاح و وقوع نزديكي، زن مستحق مهرالمثل است؛ يعني اگر نكاح باطل باشد ولي زن از اين امر بي‌اطلاع بوده و آن را درست مي‌پنداشته چنانچه در اين مورد بين آنان نزديكي واقع شود، زن استحقاق گرفتن مهرالمثل را دارد.
د) مورد بعدي كه زن را مستحق گرفتن مهرالمثل مي‌كند، مستند به ماده «1093» قانون مدني است كه مي‌گويد: هرگاه مهر در عقد ذكر نشده باشد و شوهر بعد از نزديكي با زن، وي را طلاق دهد، در اين صورت زن مستحق مهرالمثل خواهد بود.
سوالي كه ممكن است مطرح شود، آن است كه در صورت استحقاق زن به تعيين مهرالمثل، چه زماني را بايد در نظر گرفت، زمان عقد يا زمان نزديكي؟ جواب آن است كه تعيين ميزان مهرالمثل بايد به قيمت زمان نزديكي باشد و با توجه به ارزش‌هاي آن زمان تعيين شود، چراكه در آن روز است كه مهرالمثل بر ذمه شوهر ثابت و واجب مي‌شود.