معنی تمرد چیست / مجازات تمرد نسبت به مامورین دولتی

• هر گونه حمله یا مقاومتی که در برابر مأمور دولتی که در حین انجام وظیفه اداری است صورت بگیرد و از کلمه حمله و مقاومت فهمیده می شود که تمرّد باید ارتجالی باشد یعنی تمرّد قبل از انجام وظیفه متصور نیست بلکه باید مأمور وظیف خود را شروع کرده باشد و حمله یا مقاومت بعد از آن صورت بگیرد.

تمرّد به هر گونه حمله یا مقاومتی که با اقدام عملی به طور تجرّی نسبت به مأمورین دولتی در حین انجام وظیفه آنها به عمل آید اصطلاحاٌ تمرّد می گویند، تمرد در لغت به معنی سرپیچی کردن، گردن کشی کردن و نافرمانی کردن است.

بر اساس تعاریف حقوقی هر گونه حمله یا مقاومتی که با اقدام عملی به طور تجری نسبت به مأمورین دولت در حین انجام وظیفه آن ها به عمل آید تمرد محسوب می شود. تمرد در لغت به معنی سرپیچی کردن، گردن کشی کردن و نافرمانی کردن است. قانونگذار برای اجرای درست و دقیق قوانین و وظایف دولت به معنای عام تمرد نسبت به مامورین دولت را جرم معرفی کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است.

بر اساس متن قانون مجازات اسلامی و در فصل چهاردهم این گونه آمده است:

هرگونه حمله یا مقاومت که با علم و آگاهی نسبت به مامورین در حین انجام وظیفه آنان به عمل آید تمرد محسوب می شود و مجازات آن به شرح زیر است:

1- هرگاه متمرد به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد حبس از شش ماه تا دو سال.

2- هرگاه متمرد درحین اقدام دست به اسلحه برد حبس از یک تا سه سال.

3- در سایر موارد حبس از سه ماه تا یکسال.

تبصره- اگر متمرد در هنگام تمرد مرتکب جرم دیگری هم بشود به مجازات هر دو جرم محکوم خواهد شد.

در توضیح این ماده باید به چند نکته توجه کرد:

جرم تمرد نسبت به مأمورین دولتی از آن دسته جرائمی است که با فعل مثبت مادی خارجی صورت می گیرد.
اقدام عملی باید عنوان تجری داشته باشد.

عناصر تمرّد

عنصر مادی، عنصر معنوی و عنصر قانونی

الف: عنصر مادی

– مرتکب: هر شخص حقیقی که در مقابل مأمورین دولتی مقاومت و حمله از خود بروز می دهد.
– رفتار مجرمانه: حمله و مقاومت در مقابل مأمورین دولتی که در مقام انجام وظیف قانونی هستند میباشد، جرم تمرّد در صورتی تحقق می یابد که مأمور در حین انجام وظیفه اداری مورد حمله یا مقاومت قرار گیرد و انجام وظیفه یا تمرّد نیز رابطه داشته باشد ( رأی شمار 2250 – 3/ 9/ 1318 دیوانعالی کشور) اگر تمرّد در رابطه با انجام وظیفه اداری نباشد در اینصورت این عمل مشمول ماده 607 قانون مجازات اسلامی نخواهد بود اگر شخص متمرّد در هنگام تمرد دست به اسلحه برد یا سلاح خود را به مأمور نشان دهد در اینصورت مجازات شدیدتری در حق او اعمال خواهد شد و کلمه اسلحه شامل اسلحه سرد و گرم می شود امّا دیوان عالی کشور در رأی شماره 2657- 29/ 1/ 1317 چاقو را اسلحه ندانسته است.

3- موضوع جرم: هر گونه حمله یا مقاومتی که در برابر مأمور دولتی که در حین انجام وظیفه اداری است صورت بگیرد و از کلمه حمله و مقاومت فهمیده می شود که تمرّد باید ارتجالی باشد یعنی تمرّد قبل از انجام وظیفه متصور نیست بلکه باید مأمور وظیف خود را شروع کرده باشد و حمله یا مقاومت بعد از آن صورت بگیرد البته تشخیص زمان شروع وظیف مأمور خیلی مهم است که در وظایف مختلف زمان شروع متفاوتی وجود دارد، تمرّد نسبت به مأمور دولت اعم از آن است که مأمور دولت درمقام اعمال حاکمیت باشد یا اعمال تصدّی ولی دیوانعالی کشور در رأی شماره 3096- 12/12/1318 مقاومت و حمله در مقابل مأمور که تصدی گری می کند را مشمول ماده 607 قانون مجازات اسلامی نمی داند، هر چند مأمورین شهرداری جزء مأموران دولتی می باشند ولی تمرّد نسبت به مأموران شهرداری تابع قانون خاص می باشد واحکام ماده 607 در مورد آنها جاری نیست، اگر حمله یا مقاومتی که در مقابل مأمورین صورت گرفته دفاع مشروع محسوب شود عنوان مجرمان خود را از دست می دهد که ماده 62 قانون مجازات اسلامی مقاومت در مقابل قوای تأمینی و انتظامی را دفاع محسوب نکرد، مگر اینکه مأمور از وظیفه خود خارج شده و یا بیم قتل یا جرح یا تعرض به عرض یا ناموس در میان باشد که در این صورت دفاع مشروع محسوب خواهد شد البته برای تحقق این جرم مأمور دولتی نباید خود سبب حمله یا تحریک طرف مقابل شود که در اینصورت عنوان مجرمانه تمرّد را نخواهد داشت همچنین اگر مأموری شبانه و در غیر موقع ضرورت وارد منزلدیگری شود مقاومت در مقابل وی را نمی توان مقاومت در مقابل مأمور دانست چون که از حدود قانونی خارج شده است طبق رأی شماره 90- 14/ 1/ 1381 دیوانعالی کشور.
4 نتیجه مجرمانه: به صرف تحقق حمله یا مقاومت با شرایط مذکور مثل اینکه مأمور در حین انجام وظیف اداری باشد و تمرّد در رابطه با وظیف اداری مأمور باشد تمرّد صورت می گیرد حالا این حمله یا مقاومت متمرّد مانع انجام وظیف مأمور شده، نشده فرقی نمی کند.

ب: عنصر معنوی

سوء نیت عام یا قصد فعل که فرد قصد ارتکاب عمل را دارد و می خواهد در مقابل مأمور که در حال انجام وظیفه است حمله یا مقاومت بکند.
سوء نیت خاص که فرد با علم و آگاهی در مقابل مأمور دولتی تمرّد می کند منظور از علم و آگاهی این است که مرتکب بداند که مأمور دولت در حین انجام وظیفه می باشد به عبارت دیگر منظور از علم و آگاهی علم موضوعی است بنابراین جهل به قانون رافع مسئولیت مرتکب نمی باشد لذا اگر مأموری در هگام انجام وظیفه، حکم خود را ارائه ندهد و حمله یا مقاومتی صورت گیرد این عمل جرم نخواهد بود.

ج: عنصر قانونی:

607: هر گونه حمله یا مقاومتی که با علم و آگاهی نسبت به مأمورین دولت در حین انجام وظیف آنان به عمل آید تمرد محسوب می شود و مجازات آن به شرح ذیل است.

مامور دولت مترادف با مستخدم دولت بلکه اعم از آنست. در نتیجه هر مستخدم رسمی و پیمانی و قراردادی موضوع مواد 6تا4 قانون استخدام کشوری را شامل می شود؛ بنابراین هرکسی و به هر عنوان از ناحیه دولت عهده دار انجام وظیفه ای باشد اعم از مامورین قضایی و غیر قضایی داخل در این مفهوم است.

مجازات قانونی برای متمرّد:

هرگاه متمرد به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد اما اگر متمرّد در حین اقدام دست به اسلحه برد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد و در سایر موارد حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می شود در ضمن اگر متمرد در هنگام تمرد مرتکب جرم دیگری هم بشود به مجازات هر دو جرم محکوم خواهد شد.