تعریف سقط جنین / سقط قانونی / مجازات و شرایط سقط جنین قانونی

• ممکن است در این میان این پرسش ایجاد شود که «آیا در مجازات سقط جنین تفاوتی میان مشروع یا نامشروع بودن جنین وجود دارد؟»بایدبدانید که سقط جنین ناشی از ارتباط نامشروع مانند سقط جنین مشروع دارای کیفر و مجازات است و قانون گذاردر این باره تفاوتی قائل نشده است.

زنان باردار باید توجه داشته باشند که حتی اگر شرایط سقط درمانی را داشته باشند در صورت عبور از بارداری بالای 19 هفته نمی توان برای صدور مجوز کاری کرد و اگر اقدام به سقط غیرقانونی کنند سقط جنایی محسوب می شود و مطابق قانون با کادر پزشکی و فرد  برخورد می شود.

قانون، برای جنین پیش از مرحله تولد، حقوقی در نظر گرفته است و با رشد تدریجی نوزاد در رحم مادر به تدریج حمایت های قانون گذار هم افزایش پیدا می کند. مهم ترین جرمی که در دوران بارداری ممکن است علیه نوزاد ارتکاب یابد سقط جنین است که علاوه بر دیه مجازات هایی را به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر، در شرایطی، قانون گذار اجازه سقط جنین را داده است. در ادامه موارد قانونی و غیرقانونی سقط جنین را بررسی می کنیم.

تعریف سقط جنین

سقط جنین اصطلاحاً عبارت است از اقدام به خروج غیرطبیعی حمل قبل از موعد طبیعی وضع حمل، به وسیله مادر یا هر کس دیگر، به قصد نابود کردن جنین به صورتی که جنین خارج شده از رحم زنده نباشد. سقط جنین از نظر شرعی و قانونی حرام و ممنوع است و کسی که به این جرم دست بزند مجازات خواهد شد. البته به صورت استثنایی اجازه سقط جنین داده می شود.

سقط قانونی

با وجودی که در کشور ما سقط جنین غیر قانونی است اما قانون در مواردی آن را آزاد اعلام کرده است و برخی از مادران که ادامه بارداری برای آنها خطرناک است قبل از پایان 19 هفتگی می توانند مجوز سقط درمانی را از پزشکی قانونی دریافت کنند. با وجود قانون در مواردی سقط بدون مجوز انجام می شود که جنبه جنایی پیدا می کند و قانون برای آن مجازات هایی را در نظر گرفته است.بد نیست بدانید که مجوز سقط قانونی جنین فقط در مراکز استان ها صادر می شود و حتی در استان تهران با وجود بیش از 18 مرکز، فقط یک مرکز اجازه صدور این مجوز را دارد. البته باید به این نکته نیز توجه شود که تصویب قانون سقط درمانی به این معنی نیست که هر مادری که بیماری خطرناکی دارد یا جنین او دچار ناهنجاری باشد برای سقط مراجعه کند بلکه راهی است که امکان انتخاب را به افراد می دهد. زنان باردار باید توجه داشته باشند که حتی اگر شرایط سقط درمانی را داشته باشند در صورت عبور از بارداری بالای 19 هفته نمی توان برای صدور مجوز کاری کرد و اگر اقدام به سقط غیرقانونی کنند سقط جنایی محسوب می شود و مطابق قانون با کادر پزشکی و فرد خاطی برخورد می شود.

شرایط سقط جنین قانونی

ابتدا باید متذکر شد که رسیدگی به دعوای سقط جنین بر اساس قانون جدید حمایت خانواده بوده و از سوی دیگر قانون در شرایط استثنایی امکان سقط جنین را فراهم آورده است که به شرایط سقط درمانی معروف است. این شرایط عبارتند از:

1- تشخیص قطعی سه پزشک

٢- تایید مراجع قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب سختی و آزار مادر است یا بیماری مادر که با تهدید جانی وی همراه باشد.

3- سقط جنین باید قبل از دمیدن روح (فر ماهگی) باشد. بنابراین خیلی زود باید برای درخواست مجوز اقدام کرد که فرصت از دست نرود.

روند گرفتن مجوز

با فرض اینکه مادر درخواست کننده شرایط را داراست باید دنبال تهیه مجوز باشد. برای گرفتن مجوز نیز به مدارکی نیاز دارد. این مدارک شامل ارائه شناسنامه زن و شوهر، سه قطعه عکس تمام رخ، تصویر صفحات اول و دوم می شود.

یکی دیگر از این مدارک باید برای گرفتم مجوز حتماً همراه داشته باشد شناسنامه و معرفی نامه از پزشک متخصص معالج به همراه سونوگرافی معتبر است. البته با هزینه های رسیدگی به پرونده نیز باید از سوی متقاضی پرداخت شود.

بد نیست این را نیز بدانید که مجوز سقط درمانی بعد از چهار ماهگی صادر نخواهد شد، بنابراین باید درخواست را سریعاً تهیه و تقدیم کرد زیر این مهلت که از دست برود دیگر مجوز سقط صادر نخواهد شد و در صورت صدور شرایط بسیار سخت تری خواهد داشت. در محله بعدی متقاضی باید مدارک را به مراجع صلاحیت دار که همان پزشکی قانونی است تقدیم کند. به عبارتی درخواست بررسی و صدور مجوز سقط جنین به ادارات کل پزشکی قانونی استان ها و مراکز پزشکی قانونی شهرستان ها تقدیم می شود. سازمان پزشکی قانونی به این درخواست رسیدگی و تصمیم لازم را اتخاذ می کند.درست است که قانون برای صدور مجوز سقط جنین اجازه مادر را کافی می داند اما معمولاً اجازه پدر هم گرفته می شود تا دیگر خدای ناکرده مشکلی ایجاد نشود. سپس بعد از تهیه همه مدارک سازمان پزشکی قانونی به مدارک متقاضیان رسیدگی می کند و اگر مشکلی در تهیه مدارک وجود نداشته باشد با صدور مجوز سقط درمانی که از وظایف سازمان پزشکی قانونی است این عمل انجام می شود.

مجازات ها

قانون جدید مجازات اسلامی برای مرتکبان اقدام به سقط غیر قانونی مجازت هایی در نظر گرفته شده است. یکی از انواع این مجازات ها پرداخت دیه است. دیه سقط جنین به ترتیب زیر است:

1- نطفه ای كه در رحم مستقر شده است، دوصدم دیه كامل

2- علقه كه در آن جنین به صورت خون بسته درمی آید، چهارصدم دیه كامل

3- مضغه كه در آن جنین به صورت توده گوشتی درمی آید، شش صدم دیه كامل

4- عظام كه در آن جنین به صورت استخوان درآمده، لكن هنوز گوشت روییده نشده است، هشت صدم دیه كامل

5- جنینی كه گوشت و استخوان بندی آن تمام شده، ولی روح در آن دمیده نشده است، یك دهم دیه كامل

6-دیه جنینی كه روح در آن دمیده شده است، اگر پسر باشد، دیه كامل و اگر دختر باشد، نصف آن و اگر مشتبه باشد، سه چهارم دیه كامل البته باید این مطلب را نیز بدانید که علاوه بر دیه یکسری مجازات های تعزیری نیز برای سقط جنین پیش بینی شده است یعنی سقط غیرقانونی مجازات های دیگری هم به دنبال دارد. براین اساس هرگاه دراثر جنایت واردشده بر مادر، جنین از بین برود، علاوه بر دیه یا ارش جنایت بر مادر، دیه جنین نیز در هر مرحله ای از رشد كه باشد، پرداخت می شود.باید این را نیز در نظر داشت که هرگاه زنی جنین خود را در هر مرحله ای كه باشد، به عمد، شبه عمد یا خطا از بین ببرد، دیه جنین حسب مورد توسط مرتكب یا عاقله او پرداخت می شود و هرگاه جنینی كه بقای آن برای مادر خطر جانی دارد، به منظور حفظ نفس مادر سقط شود، دیه ثابت نمی شود.

مطابق قانون مجازات اسلامی سابق نیز نیز هرکس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگر موجب سقط جنین زن شود به 6 ماه تا یک سال حبس محکوم می شد و اگر عالما و عامدا زن حامله ای را راهنمایی به استفاده از ادویه یا وسایل دیگری می کرد که در نتیجه آن جنین وی سقط شود، به حبس از سه تا 6 ماه محکوم می شد و یا اگر طبیب یا ماما یا داروفروش و اشخاصی که به عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا داروفروشی اقدام می کردند وسایل سقط جنین فراهم می ساختند یا مباشرت به اسقاط جنین می کردند به حبس از دو تا پنج سال محکوم می شدند.

برخی اطلاعات کلی

ممکن است در این میان این پرسش ایجاد شود که «آیا در مجازات سقط جنین تفاوتی میان مشروع یا نامشروع بودن جنین وجود دارد؟»بایدبدانید که سقط جنین ناشی از ارتباط نامشروع مانند سقط جنین مشروع دارای کیفر و مجازات است و قانون گذاردر این باره تفاوتی قائل نشده است.