مجازات فریب در ازدواج
در گذشته برخی آمارها سهم آقایان را بیش از خانم‌ها در ارتكاب به فریب در ازدواج نشان می‌داد. اینكه قانونگذار برای رسیدگی به عمل مجرمانه فریب در ازدواج چه مجازاتی تعیین كرده است، موضوعی است كه باید برجسته‌سازی شود تا شاید جنبه پیشگیرانه داشته و از وقوع چنین رفتاری جلوگیری كند.
«فریب در ازدواج» در آیینه قانون مجازات اسلامی
قانون برای اشخاص فریب خورده در ازدواج در ابتدا امكان فسخ نكاح از طریق دعوای مدنی را فراهم ساخته است. از منظر قانون كیفری و طبق ماده 647 قانون مجازات اسلامی یكی از شرایط اساسی هر عقدی، قصد طرفین و رضای آنها است. عقد نكاح نیز از این مقوله جدا نبوده و طبق مواد 1062و 1070 قانون مدنی قصد ازدواج و رضای زوجین یكی از شرایط اصلی صحّت عقد نكاح است. در همین راستا و به‌منظور اطمینان از حصول قصد و رضای هر یك از زوجین و با هدف جلوگیری از توسل هر یك از آنها قبل از ازدواج به امور واهی برای فریفتن دیگری، قانونگذار هم برای طرف فریبكار اینگونه ازدواج‌ها مجازات تعیین و هم از نظر مدنی امكان فسخ چنین نكاحی را فراهم كرده است و فرد فریب خورده مخیّر است كه با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم شكایت كیفری كرده یا در دادگاه خانواده ذی‌صلاح تقاضای فسخ نكاح منعقده فی‌مابین را به عمل آورد. همچنین فریب خورده می‌تواند كه هم از طریق كیفری اقدام كند و هم از طریق مدنی و هیچ‌گونه منع قانونی در این خصوص وجود ندارد.
از نظر مدنی حق فسخ نكاح در ماده 1128 قانون مدنی برای فرد فریب خورده پیش‌بینی شده است. این ماده قانونی می‌گوید كه هرگاه در یكی از دو طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود كه طرف مذكور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود.
از نظر مدنی حق فسخ نكاح در ماده 1128 قانون مدنی برای فرد فریب خورده پیش‌بینی شده است. این ماده قانونی می‌گوید كه هرگاه در یكی از دو طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود كه طرف مذكور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود
از نظركیفری هم فریب در ازدواج به عنوان یكی از جرایم برضد حقوق و تكالیف خانوادگی در ماده 647 قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری شده و برای مرتكب آن مجازات حبس تعزیری از 6 ماه تا 2 سال در نظرگرفته شده است. مطابق این ماده قانونی چنانچه هر یك از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمكّن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجّرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یك از آنها واقع شود مرتكب به حبس تعزیری از 6 ماه تا 2 سال محكوم می‌گردد.
فریب در ازدواج دقیقا چه مفهومی دارد؟
فریب در ازدواج عبارت است از اغفال متقلبانه طرف عقد توسط دیگری با توسل به امر یا امور واهی و برخلاف واقع. مخفی نمودن ازدواج قبلی از مصادیق فریب در ازدواج است لذا زن باكره‌ای كه قبل از عقد ازدواج دوم، واقعه ازدواج و طلاق اول خود را از شوهرش مكتوم نگه داشته، مرتكب فریب در ازدواج شده و عملش با ماده 5 قانون راجع به ازدواج مصوب سال 1310 منطبق است ولی در هر حال این امر در طلاق موجب كاهش مهریه نخواهد بود لذا زوجه هنگام طلاق دوم حسب‌المورد مستحق دریافت تمام یا نصف مهریه خود است.
نحوه پرداخت مهریه پس از اثبات فریب در ازدواج
در تمام مواردی كه نكاح قبل از نزدیكی فسخ شود زن حق مهر ندارد، به جز یك صورت كه آن عبارت است از آنكه نكاح به علت وجود عنن ( ناتوانی جنسی زوج) فسخ شود كه در این صورت زن مستحق نصف مهر است اما هر گاه زن مرد را در ازدواج فریب دهد و مرد پس از نزدیكی به عیوب واقف گردد چنانچه مرد از حق خود استفاده ننماید باید تمامی مهر را بپردازد ولی در صورت اعمال حق و انحلال نكاح زوجه مستحق مهریه نیست و اگر قبلاً پرداخت نموده می تواند پس بگیرد. اگر فریب‌دهنده زن نباشد بلكه كسان او یا واسطه ای دیگر باشد مرد می تواند مهریه پرداخته به زن را از فریب دهنده مطالبه كند.
از نظركیفری هم فریب در ازدواج به عنوان یكی از جرایم برضد حقوق و تكالیف خانوادگی در ماده 647 قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری شده و برای مرتكب آن مجازات حبس تعزیری از 6 ماه تا 2 سال در نظرگرفته شده است. مطابق این ماده قانونی چنانچه هر یك از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمكّن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجّرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یك از آنها واقع شود مرتكب به حبس تعزیری از 6 ماه تا 2 سال محكوم می‌گردد
فارغ از نگاه قانونی به جرم فریب در ازدواج و مجازاتی كه برای مرتكب توسط قانونگذار وضع شده است، باید تاكید داشت در جامعه‌ای كه اخلاق اهمیت و جایگاهش را از دست دهد، فریب در ازدواج و بزه‌های دیگر جای خود را باز كرده و حتی قوانین و مجازاتها نیز نمی‌توانند مانع وقوع جرم شوند. پس باید برای داشتن جامعه‌ای اخلاق‌مدار تلاش كرد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
امام علی (ع)
نا سپاسی نعمت ها قدم را می لرزاند و نعمت را می رباید